Zwaan Miedema maakt biologische afbreekbare urnen van klei uit de Waddenzee

Een urn die de levenscirkel rond maakt. Zo zou je de Van Wad tot Wat-urn van Zwaan Miedema kunnen omschrijven. De keramiste uit Harlingen maakt urnen van waddenklei die oplossen in zee.

Zwaan Miedema is een laatbloeier als kunstenaar. Ze heeft jaren gewerkt als gezinsbehandelaar. Een ingrijpende gebeurtenis, waarover ze liever niet vertelt, gooide een aantal jaar geleden haar leven overhoop. Dit leidde uiteindelijk tot de behoefte om haar leven opnieuw vorm te geven:
,,Ik wilde mijn handen in de waddenklei steken.”

Dit kwam niet uit de lucht vallen. Zwaan is opgegroeid in Zurich, bij de Afsluitdijk. De Waddenzee was haar speelterrein toen ze kind was. Daarnaast vond ze het altijd al leuk om creatief bezig te zijn.

Leerweg
Nadat Zwaan stopte met haar werk liet ze zich omscholen tot keramiste.
Ze volgde hiervoor lessen bij Lies Keramiek in Leeuwarden en later aan de Kleiacademie Amsterdam. Ook van meesterdraaier Joop Crompvoets heeft ze geleerd.

Een opdracht die ze moest uitvoeren op de Kleiacademie heeft geleid tot de urnen die ze nu maakt. ,,We moesten onze eigen klei delven. Ik wist meteen dat ik klei van het wad wilde gebruiken.”

Ze deed proeven met de klei om te bepalen hoe je dit bakt zonder dat het scheurt. Maar nog mooier vond ze de klei-objecten die ze níet had gebakken. ,,Zo kwam ik op dit idee: het maken van biologisch afbreekbare urnen. Je kunt er as in doen en in zee achterlaten. Doordat de urn niet is gebakken, lost hij na een aantal uur op.”

Persoonlijke urn
Uit ervaring weet ze dat veel urnen die bijvoorbeeld op internet te koop zijn, weinig ‘ziel’ hebben. ,,Dat terwijl het zó belangrijk is om een urn te vinden die bij de overledene past. Als iemand hield van de zee, het strand en de wadden, dan kan deze urn perfect zijn voor die persoon.”

Het is niet nodig om gelijk na het vullen van de urn naar zee te rijden om hem daar achter te laten. ,,Als de omgeving droog genoeg is, kan hij best nog wel een tijd in huis staan.”

Mensen kunnen uiteindelijk de urn achterlaten op de vloedlijn, of op een zandplaat wanneer het eb is. ,,Maar in het water laten zakken vanaf een boot kan ook. Ik heb urnen waar papiertouw omheen zit. Dit lost ook op in zeewater.”

Blijvende herinnering
Voor mensen die toch nog iets van de as willen bewaren, maakt Zwaan onder andere memory-potten. Die zijn gemaakt van rivierklei dat ze wel afbakt. ,,Van iemand die met een metaaldetector vaak op pad ging, heb ik heel oude munten gekregen. Die heb ik in een paar potten verwerkt. Ze verwijzen naar het lied ‘Schipper mag ik overvaren’ en staan symbool voor de overgang naar het hiernamaals.”

Het maken van de Van Wad tot Wad-urnen geeft haar veel voldoening. Volgens haar kunnen de urnen waardevol en van betekenis zijn voor nabestaanden. ,,Dit is mijn manier om de wereld een beetje mooier te maken.”

Geplaatst 12-1-2020. Foto Jip Meertens