Met kleine passen beende Zuster Paulo dag in dag uit door de binnenstad van Groningen. Ze woonde in het Sint Anthony Gasthuis, het hofje tegenover het politiebureau aan de Rademarkt. Vanuit haar woninkje ging ze dagelijks naar de Jozefkerk om er te bidden, naar de mis te gaan of om er schoon te maken. Tot op hoge leeftijd was zuster Paulo de aanvoerder van de poetsploeg van de kerk.
Ze was een bekende verschijning in de stad. Ze was de laatste non van Groningen, de laatste zuster die steevast met een eerbiedwaardige sluier op haar achterhoofd de deur uit ging. Dag non, groetten onbekenden haar op straat. Zuster Paulo groette immer opgewekt terug.
Nuchtere en goedgemutste non
Ze was een toegewijde en opgeruimde zuster, die zich in stilte inzette voor zieke en eenzame mensen. Ze hield van gezelligheid, ze kwam vaak geestig uit de hoek. Ze was eerder nuchter dan vroom en kon kordate beslissingen nemen.
Zuster Paulo op weg naar de mis in de Jozefkerk. Foto: Archief Kees van de Veen
Zo deelde ze mee, toen ze als non een baan kreeg in het ziekenhuis, dat ze alleen op de mannenafdeling wilde werken. Vrouwen zeurden haar te veel.
Toen ze eens merkte dat de mannen op de afdeling stiekem rookten en hun sigaretten onder hun hand verborgen hielden, liet ze zich op haar manier gelden. Ze nam plaats in de deuropening, de armen over elkaar. Ze nam haar strengste blik aan. Een voor een en zonder tegen te sputteren zorgden de mannen ervoor dat ze hun sigaretten doofden.
Kinkhoest
Zuster Paulo werd in 1928 geboren in een dorpje bij Beverwijk. Ze heette Geertruida Hendrika, kortweg Truus. Het katholieke gezin Pirovano, een Italiaanse familienaam die sinds 1700 opduikt in Nederland, had tien kinderen zullen tellen. Op een dag kwam de oudste thuis van school, hij had kinkhoest en stak zijn jongere broers en zusjes aan. Drie van hen stierven in een week.
Terwijl het in de familie Pirovano gebruik was om oud te worden. Zuster Paulo’s ouders bereikten beiden de gezegende leeftijd van 86 jaar, haar oudste zus Lies is bijna 100 geworden. Haar zus Jo, die ook het klooster is in gegaan en sindsdien zuster Raphaëla heet, is 93 jaar.
Naar het klooster in Limburg
Zuster Paulo wilde als kind bij de politie werken, om mensen te helpen. Op haar zeventiende ging ze aan de slag als verpleegster in Oldenzaal. Daar werkten enkele nonnen uit het klooster van de zusters Franciscanessen in het Limburgse Heythuysen. Hun eenvoud sprak haar aan. Ze besloot ook naar Heythuysen te gaan en koos daarmee voor een leven van belangeloos werken in de zorg of het onderwijs.
,,Prachtig’’, zei ze daarover in een interview in 2015 in deze krant. ,,Ik heb in het klooster aan het einde van mijn opleiding de eeuwige gelofte van gehoorzaamheid, zuiverheid en armoede afgelegd.”
Cadeautje voor de bisschop?
Ze was hoofd van menig ziekenhuisafdeling voor ze in 1969 samen met zuster Josephita naar Groningen kwam. Beide nonnen gingen aan het werk in verzorgingshuis Rikkers-Lubbers, waar zuster Paulo de scepter zwaaide.
De twee nonnen deelden een huisje in het Sint Anthony Gasthuis. Naast hun gezamenlijke werk en geloof, hadden ze ook een gezamenlijke hobby: ze legden een verzameling rouwadvertenties met merkwaardige namen aan. Die knipten ze uit de krant.
Toen zuster Josephita in 2002 stierf, leek het voor de hand te liggen dat zuster Paulo naar het klooster in Heythuysen zou gaan, maar ze hechtte daarvoor te veel aan haar zelfstandige bestaan in de stad.
In haar slaap overleden
Enkele jaren geleden moest ze dat opgeven, omdat ze soms de weg kwijt was. Ze verhuisde naar Heythuysen waar ze Groningen vreselijk miste. Langzamerhand wende ze aan het leven in het klooster.
Zuster Raphaëla was pas geleden, op 23 oktober, nog bij haar op bezoek geweest. Die avond ging zuster Paulo slapen en werd ze niet meer wakker. Ze werd 90 jaar.
Wat ze zich moest voorstellen bij de dood of het hiernamaals? In het interview vijf jaar geleden zei zuster Paulo het niet te weten, ondanks haar heilige geloof in God. ,,Er blijft niets van je over. Ja, de geest blijft over, zeggen ze. Maar wat is dat dan, de geest?’’
Artikel is geplaatst in Dagblad van het Noorden van 25-11-2019.
