Terug
In memoriam

Wim de Boer (99) bleef altijd vertellen over de oorlog: hij was een verzetsman en de oudste bewoner van Ameland

Willem Cornelis de Boer werd precies tussen twee wereldoorlogen in geboren op Ameland. Vernoemd naar zijn ouders, Willem en Cornelia, in een gezin dat uiteindelijk vier kinderen telde.

Zijn vader was vanuit Bolsward naar Ameland vertrokken om in Hollum een slagerij te beginnen. Wim en zijn oudere broer Eduard moesten al jong meehelpen in het bedrijf.

Als achttienjarige jongen kreeg hij een baan bij de PTT, het Staatsbedrijf der Posterijen, Telegrafie en Telefonie. Hij zou er tot zijn pensionering blijven werken en hield er de bijnaam Wim Post aan over. De Boer begon er op 15 december 1939, vlak na het begin van de Tweede Wereldoorlog.

Vanwege zijn baan speelde hij uiteindelijk een belangrijke rol in het verzet op Ameland. Op het postkantoor schakelt De Boer telefoongesprekken door, die hij ook kan afluisteren. De ondergrondse benaderde hem al snel met het verzoek relevante informatie door te spelen. Hij sloot zich onder andere aan bij het verzet omdat de Duitsers zijn zwager hadden opgepakt – deze zou uiteindelijk in werkkamp Neuengamme sterven. Ook stierven twee ooms door Duitse aanvallen op zee.

Toen de Duitsers later in de oorlog alle particuliere abonnees afsloten bewerkte De Boer zijn telefooncentrale met een ijzerzaagje, waardoor hij kon blijven afluisteren. De Duitsers wisten dat er werd afgeluisterd en verdachten De Boer. Soms kwam er stampvoetend een Duitse bevelvoerder het Amelander postkantoor binnen, waarop De Boer volhield dat het afluisteren vanuit Leeuwarden gebeurde. Dat viel niet te controleren, waarna de Duitsers vaak weer afdropen.

Geheim

Zijn werk voor het verzet hield De Boer geheim voor zijn ouders en zelfs zijn vriendin. Dat hij gevaar liep, realiseerde hij zich pas later. Na een nachtelijk bezoekje aan zijn vriendin werd De Boer eens achternagezeten door een Duitser. Een dag later kwam een ‘goeie’ soldaat hem waarschuwen in het postkantoor. ,,Voorzichtig zijn’’, fluisterde de soldaat hem in.

Veel Amelander mannen werden tijdens de oorlog gedwongen bunkers voor de Duitsers te bouwen of mijnen te leggen. Ze kregen de keus: werken of naar Duitsland. Ook De Boer werd benaderd. Hij benadert NSB-burgemeester Bouke Bakker, die De Boer commandant van de bosbrandweer maakt om hem op Ameland te kunnen laten blijven. De bosbrandweer bestaat niet, en De Boer vindt het te link. Uiteindelijk kiezen de mannen voor de Zeedefensie, die ook niet bestond, maar voor de Duitsers wel beter zou klinken. Het opzetje werkt: de Duitse autoriteiten aan de wal gaan ermee akkoord.

Wim de Boer (1923-2022). Foto: Familiearchief

Het verzet én de oorlog verliepen op Ameland redelijk rustig. Na de officiële bevrijding van Nederland duurt het nog een goede maand voor de Duitsers Ameland verlaten.

Verhalen vertellen

Na de oorlog vertelde Wim de rest van zijn leven veel en graag over de oorlog. Hij vond het belangrijk de verhalen te blijven vertellen, zodat deze niet vergeten worden. Hij sprak vaak op scholen en in de media over zijn belevenissen in het verzet en tijdens de oorlog. Ook was hij betrokken bij de oprichting van het Bunkermuseum op Ameland, waar zijn stem nog altijd te horen is.

Na de oorlog ging hij de politiek in. Via een vriend raakte hij betrokken bij de oprichting van een nieuwe politieke partij, Algemeen Belang Ameland, inmiddels een gevestigde partij op het eiland. De Boer was zestien jaar lang raadslid, werd meerdere periodes wethouder en was ook locoburgemeester.

Wim de Boer was een lieve man, vertelt zijn dochter Carla. ,,Hij werkte veel en er was altijd veel aanloop thuis. Maar hij stond altijd achter ons en was ook heel zorgzaam.’’ Carla herinnert zich hoe ze met zijn vieren – vader, moeder, Carla en haar zus Henriëtte – op de brommer van haar vader naar het strand reden bij mooi weer. ,,Toen had nog bijna niemand een auto.’’ Ook herinnert ze zich hoe haar vader eens een hele nacht bij haar waakte toen ze koorts had. Hij bleef ook altijd voor zijn vrouw zorgen, die op latere leeftijd leed aan de hersenziekte PSP.

In zijn vrije tijd fietste hij graag Ameland over, naar zijn lievelingsplekjes de Ballumerbocht en de Ballumer Blinkert. Tot op hoge leeftijd fietste hij vanaf Ameland naar Harlingen, waar zijn dochter woonde. Hij streed voor het behoud van woonzorgcentrum De Stelp, waar hij uiteindelijk ook zelf als bewoner terecht kwam. Hij kookte er jarenlang eitjes voor het personeel. Een paar jaar geleden werd hij officieel de oudste bewoner van Ameland. ,,Niet lollig’’, vond hij dat, ,,want het betekent dat je bijna aan de beurt bent.’’

Op de twee na laatste dag van 2022 luidde de torenklok van Hollum een uur lang. De oudste inwoner van het eiland was overleden.

Met dank aan Stichting De Ouwe Pôlle Ameland

Bron: DvhN. Geplaatst 3-2-2023. Foto: Familiearchief.