Voorbereiden op later

Wat als je bang bent voor de dood?

De dood is een van de moeilijkste onderwerpen om over te praten of over na te denken. Het schrijven van onze testamenten stellen we liever even uit en praten met een partner of familielid over de ‘wat als’-vraag gaan we graag uit de weg. Voor sommige mensen gaat het verder dan dat, wanneer het niet alleen een vervelend onderwerp is maar ook een grote angst: thanatofobie. Hoe weet je of je een fobie voor de dood hebt en wat kan je er tegen doen?  

LET OP: voor mensen met necrofobie of thanatofobie kan het lezen van dit artikel een trigger zijn. Er worden geen beelden getoond die te maken hebben met de dood.  

Thanatofobie en Necrofobie 

Er zijn eigenlijk twee benamingen voor een fobie voor de dood. Thanatofobie is de fobie waarbij je bang bent om zelf dood te gaan. Een andere fobie is necrofobie, een fobie voor alles wat met de dood te maken heeft; dus ook bijvoorbeeld een kerkhof of een overleden dier.  

De oorzaak van deze fobieën verschilt per persoon. Er is niet één oorzaak te noemen waardoor mensen bang zijn geworden voor de dood. Een voorbeeld is wanneer iemand dichtbij jou is overleden. Dit kan een traumatische ervaring zijn, wat een trigger is voor de fobie. Een ander voorbeeld is het onwetende aspect van de dood: niemand kan vertellen hoe het voelt om dood te gaan en wanneer je dood zal gaan.  

Van de angst afkomen  

Net als alle angsten en fobieën is het moeilijk om er ‘zomaar’ vanaf te komen. Sommige angsten kunnen diepgeworteld zitten en hebben meer tijd en behandeling nodig. Daarvoor kun je in behandeling gaan bij een GGZ-instelling. Een van de therapieën die je zou kunnen krijgen is cognitieve gedragstherapie, waarbij gesprekken met de psycholoog worden afgewisseld met oefeningen.  

Misschien vind je het moeilijk om je te laten verwijzen naar een GGZ-instelling, omdat het nieuw voor je is of omdat je nog niet zoveel weet over je angst voor de dood. Hoewel aangeraden wordt om in behandeling te gaan bij mentale klachten – zoals een fobie – zijn er ook een aantal dingen die je zelf alvast kan proberen. Bijvoorbeeld:  

1. Verdiep je eens in spiritualiteit of meditatie  

Probeer te ontdekken of spiritualiteit of meditatie (zoals mindfullness) iets voor jou is. Spiritualiteit of meditatie kunnen je helpen meer rust te vinden en misschien zelfs leren om te gaan met je angst voor de dood.  

2. Maak plannen voor ná de dood  

Als je bang bent voor de dood omdat je je zorgen maakt om je nabestaanden, kan je wellicht meer rust vinden door na te denken over wat je alvast kan voorbereiden. Bijvoorbeeld je uitvaartwensen of wat er met jouw spullen moet gebeuren.  

3. Geniet zoveel als mogelijk is 

Niemand weet wanneer je zal overlijden. Je hierover zorgen maken kan impact hebben op je dagelijks leven en op het plezier dat je uit elke dag haalt. Probeer daarom elke dag ook van de kleine dingen te genieten en ga eropuit om leuke dingen te doen. 

Heb ik een fobie voor de dood? 

Digitale GGZ-instelling ‘Mindler’ noemt een paar ‘symptomen’ die je kan ervaren wanneer je thanatofobie hebt. In de eerste instantie kan je last hebben van de symptomen die lijken op een paniekaanval, waaronder hyperventilatie, een verhoogde hartslag, zweten en een gevoel om flauw te vallen.  

Als je thanatofobie hebt, kan je last hebben van de volgende symptomen:  

• Je denkt meerdere keren per dag, week of maand aan doodgaan; 
• Je bent voorzichtig met je lichaam; 
• Je piekert;  

• Je hebt depressieve gedachten; 
• Je bent sneller bang; 
• Je vermijdt gevaarlijke situaties, zoals autorijden, vliegen of treinreizen; 
• Je krijgt een benauwd of paniekerig gevoel als je aan de dood denkt.  

Maar hoe kom je erachter of jij een fobie hebt voor de dood? Online kan je bij de GGZ een test invullen om erachter te komen of je een angststoornis hebt. Dit is dus geen test over angst voor de dood, maar kan je misschien wel duidelijkheid geven over je angstgevoelens.  

Deze test is geen professionele diagnose. Als je graag een professionele diagnose wilt kan je een afspraak maken bij de huisarts, die je kan doorverwijzen naar een GGZ-instelling. Gelukkig zijn er tegenwoordig een hele boel behandelaars die mensen kunnen helpen met necrofobie of thanatofobie.  

Disclaimer: het hebben van een fobie kan een grote impact hebben op je leven en dat nemen wij bij Mensenlinq erg serieus. Dit artikel is daarom enkel ter informatie over dit onderwerp en is niet bedoeld om over te nemen als professioneel advies. Mensenlinq is niet bevoegd of opgeleid om u of jou tips of adviezen te geven over mentale problemen. Het enige advies wat wij kunnen geven is om bij elke vorm van twijfel over angsten contact op te nemen met de huisarts, om je te laten inlichten over mogelijke behandelvormen.  

Door: Nienke Kruizinga-van der Wal 

Bronnen: Mindler, Beter In Balans