Tips bij afscheid nemen van een dierbare: ‘Als je jezelf blijft, kan je het niet fout doen’
Afscheid nemen van een dierbare die komt te overlijden is onderdeel van een persoonlijk en soms emotioneel rouwproces. De dood is iets waar je je eigenlijk bijna niet op kan voorbereiden. Toch willen we graag van tevoren weten wat we kunnen verwachten. Alberta Kuil van Troost & Meer biedt rouw en verliesbegeleiding, geeft workshops en lezingen en verzorgt uitvaarten en deelt haar tips voor het laatste afscheid.
Alberta: ,,Ik heb gewerkt als secretaresse in een verzorgingstehuis en kreeg daar al mee hoe mensen met sterven om gaan. Inmiddels werk ik al 13 jaar als rouwbegeleider en help ik mensen bij wat ze nodig hebben voor en na het overlijden. Daarnaast bestaat mijn werk ook uit het beheren van een winkel, voor workshops of lezingen en verzorg ik uitvaarten als freelance uitvaarverzorger. Ik loop een stukje mee op de moeilijke momenten in iemands leven, met de bedoeling dat diegene uiteindelijk zelf weer verder kan.’’
,,Het afscheid is iets heel persoonlijks, waar je geen vaste richtlijnen voor kan geven. Er is geen goed of fout. Ik kan wel handvatten bieden en dat doe ik ook bij mensen die bij mij komen voor hulp. Zolang je jezelf blijft, kan je het eigenlijk niet fout doen.’’
Tip 1 Luister naar de wensen van de stervende
,,Wat ik in mijn werk altijd erg belangrijk vind, is het gesprek aangaan. Probeer goed te luisteren naar wat de stervende graag wil en ook naar wat diegene niet wil. Vaak wil iemand zich tegen het einde liever terugtrekken dan naar buiten treden. Mensen rouwen en sterven op de manier waarop ze in het leven hebben gestaan. Besef goed wat voor persoon hij of zij is en wat bij hem of haar past.’’
Tip 2 Praat met de stervende en niet over de stervende
,,Het belangrijkste is om altijd respectvol en liefdevol te blijven naar degene die op sterven ligt. Daarbij respecteer je zijn of haar wensen, maar houd je ook rekening met waar hij of zij zich prettig bij voelt. Als je met meerdere mensen bij de stervende aanwezig bent, blijf dan praten met de stervende en niet over de stervende.’’
Tip 3 Een notitieboekje neerleggen of kaart versturen
,,Als je het moeilijk vindt om te praten met de stervende, zijn er andere manieren om dat aan te pakken als je toch graag afscheid wilt nemen. Zo kan je een notitieboekje neerleggen bij diegene thuis en daar door iedereen wat in laten schrijven. Bijvoorbeeld een mooie herinnering, of iets waar je dankbaar voor bent. Een andere optie is om een kaart te sturen. Met zo’n kaart kan je hem of haar nog iets heel moois meegeven.’’
Tip 4 Denk niet dat de stervende niks meekrijgt van jouw aanwezigheid
,,Soms denken mensen dat de dierbare niks meekrijgt van andermans aanwezigheid, omdat diegene bijvoorbeeld niet meer goed aanspreekbaar is. Toch krijgt iemand die op sterven ligt nog heel veel mee. Ook al blijf je op een afstandje, hij of zij zal toch jouw aanwezigheid voelen en ervaren en jouw stem herkennen.’’
Tip 5 Vertrouw op je eigen gevoel en luister naar jezelf
,,Het allerbelangrijkste blijft dat je goed luistert naar jezelf. Als je je er niet prettig bij voelt om diegene aan te raken: doe dat dan ook niet. Ook al blijf je op een afstand, je bent toch samen op dat moment. Vertrouw op wat goed voelt voor jou en voor je dierbare. Voel geen druk om het speciaal te maken. Dat diegene jou nog graag wil zien, omdat je belangrijk voor hem bent, maakt het écht onvergetelijk.’’
