Misschien wel de belangrijkste kunstenaar van Friesland is in de nacht van maandag op dinsdag overleden in het MCL in Leeuwarden. Sjoerd de Vries had al langere tijd gezondheidsproblemen.
Sjoerd de Vries (Oudehaske, 9 nov 1941) geldt als een van de belangrijkste kunstenaars van Friesland. Met zijn geheel eigen werkwijze (kartonsnedes en gemengde techniek) wist hij ook landelijk bekendheid te verwerven. Zijn vriend, oud-galeriehouder en museumdirecteur Thom Mercuur beschreef zijn werk ooit als volgt: ,,Zowel het landschap, het portret en het naakt… ieder schilderij is altijd weer een zelfportret.’’
Als jongeling tekende De Vries al ‘blote mokkeltjes’ die hij voor een kwartje verkocht aan leeftijdgenoten. Via een recensie in de Leeuwarder Courant kwam hij op het spoor van Boele Bregman. Deze ‘loodgieter die zichzelf heeft moeten vormen’ was een voorbeeld voor De Vries, zoon van een kolenboer. Bregman bracht Sjoerd (‘die kleine uit Oudehaske’) in contact met Thom Mercuur (‘die lange uit Heerenveen’).
De ouders van Mercuur hadden een antiekzaak. De jonge Thom had al jong interesse in en oog voor kunst. De eerste ontmoeting was kort en krachtig. ,,Hij zag dat mijn werk goed was en ik erkende hem meteen als leider van de band’’, zei De Vries hierover. Met z’n drieën droomden ze van een museum voor Friese kunst en in 2004 kwam die droom uit met Museum Belvédère in Heerenveen
Kunstenaar schilder Sjoerd de Vries exposeert in Belvedere museum Oranjewoud.
Portretten en landschappen zijn De Vries’ voornaamste genres. Zelf zag hij geen verschil tussen de twee, het ging hem niet om uiterlijke gelijkenis, maar om een ‘innerlijke afstemming’. In boekenkaften ontdekte hij zijn ideale medium. Met een stanleymes kon hij hierin gelaagdheid aanbrengen, die zowel beweging suggereert als emoties verbeeldt.
Zijn leven kenmerkte zich door hoogte- en dieptepunten. Verbroken relaties, de geboorte van zijn dochters Sjorsje en Madzy, affaires zoals die rond de ‘grote oren’ op het portret van de Leeuwarder burgemeester Van der Meulen… Hij beleefde ze intens.
De maker viel samen met zijn werk, zoals Mercuur al aangaf. In sombere periodes verdwenen de kleuren, om weer terug te keren als het beter met hem ging. In 1990 werd hij opgenomen in het ziekenhuis in Heerenveen vanwege drankzucht en depressies. Internist De Vries zette hem op het goede spoor, liet hem vrij het ziekenhuis te verlaten als hij ‘s avonds maar nuchter terugkeerde. De Vries tekende op materiaal dat voorhanden was, en verkocht alles wat hij maakte. Nuchter en met een startkapitaal verliet hij na weken het ziekenhuis.
Sindsdien werkte hij in zijn atelier in de Muntflat in Heerenveen. In het ziekenhuis had hij de flat al zien liggen en hij wist ‘daar moet ik heen’. Daar vandaan kon hij weer tot de einder kijken, net als vroeger.
Kunstenaar schilder Sjoerd de Vries exposeert in Belvedere museum Oranjewoud.
In 2015 ontving De Vries de Gerrit Bennerprijs voor zijn gehele oeuvre, bestaande uit een geldprijs van 5000 euro en een expositie in het Fries Museum. Hij mocht die expositie zelf samenstellen en koos ervoor naast zijn eigen werk ook dat van Friese kunstenaars als Ramon van de Werken, Jochem Hamstra, Gerrit Benner en zijn oude helden Boele Bregman en Jentsje van der Sloot te laten zien.
Museum Belvédère wijdde een jaar later een expositie aan hem, toen hij 75 werd. Daarbij kwam ook een uitgebreide catalogus uit, die hij opdroeg aan Mercuur, ‘de leider van de band’ . De mannen komen naast elkaar te liggen op de begraafplaats van Gersloot, zei De Vries vorig jaar mei in een interview met Kirsten van Santen. ‘Dat heb ik geregeld.’
De Vries woonde in Leeuwarden met zijn vrouw Dalinda Haantjes en dochter Sjorsje. Hij werkte tot het laatst aan een aantal zelfportretten.
