Rouwen met een schuldgevoel

Zij was vertrokken tijdens één van hun, de laatste tijd veel voorkomende, ruzies. Zonder de gebruikelijke kus waren ze uit elkaar gegaan. En nu zat Jeroen in mijn spreekkamer. Hij was kapot van verdriet. Zijn geliefde was onderweg naar haar werk geschept door een auto en in de ambulance op weg naar het ziekenhuis was ze overleden.

Spijt

Hij had verschrikkelijke spijt van de ruzies. Hun relatie zat even in zwaar weer, maar hij had er alle vertrouwen in dat het goed was gekomen, als ze de tijd hadden gehad. Hij had haar niet meer kunnen vertellen hoeveel hij van haar hield. Hij voelde zich schuldig. Aan niemand had hij verteld hoe het werkelijk zat. Tijdens de grote afscheidsdienst met honderden mensen had hij alleen hun sprookje verteld, hoe leuk en goed ze het samen hadden. Daarna had hij de warme condoleances en het medeleven in ontvangst genomen. Familie en vrienden leefden ontzettend met hem mee; hij kreeg schouderklopjes omdat ze vonden dat hij zich zo goed staande hield, vrienden vertelden in tranen hoe ze altijd keken naar hun gelukkige relatie en collega’s zeiden lieve woorden. Haar ouders waren ook zo lief voor hem terwijl ze zelf zo’n groot verlies hadden geleden. Hoe kon hij zichzelf ooit normaal in de spiegel aankijken?

Obstakels in het rouwproces

In deze situaties kun je niet met het rouwproces aan de slag. Op dit niveau is geen heling mogelijk. Hij moest aan de slag met zelfzorg, zodat hij sterker werd en de gebeurtenissen onder ogen kon zien. Ik gaf hem tips hoe hij dat kon doen. De relatie en hoe het geëindigd was, kwam op een ander moment weer aan de orde.

Schuld inlossen als het niet meer kan

Een tijdje later zag ik hem weer. Hij oogde iets relaxter. Toen ik hem in het begin van de sessie vroeg naar de afgelopen weken vertelde hij wat hij heeft gedaan om te overleven. Op zijn werk is hij met zijn leidinggevende gaan praten over de moeilijke periode die hij nu meemaakt. Ze hebben besproken dat een aantal van zijn taken overgenomen kunnen worden door een collega en dat hij iets minder gaat werken om tijd voor zichzelf te hebben. Hij heeft een oude hobby opgepakt, het fietsen op zijn mountainbike en hij heeft een oude vriend in vertrouwen genomen door een stukje van de sluier op te lichten over hoe de relatie met zijn geliefde de laatste tijd was. Het wegnemen van de werkdruk, de ontspanning en het delen van zijn verdriet maken dat het leven leefbaar voor hem wordt, ook al heeft hij het zwaar.

Vrijheid terugkrijgen

Voor Jeroen was het nu de tijd om aan de slag te gaan en de situatie onder ogen te zien. Dat was een lang en zwaar traject; schuldgevoel is een naar iets. Hoe moet je daarmee om te zien gaan, kostte veel sessies en tranen van verdriet. Praten over de gebeurtenissen en de werkelijke impact bekijken, vergt moed. Het kan leiden tot het idee dat je je eigen nest bevuilt.

We begonnen met het herinneren van het begin van de relatie. Hoe was het, hoe voelde je je destijds? De verliefdheid, de warmte, het goede leven dat ze toen hadden. Wanneer was het veranderd? Was er een aanleiding of is er toen iets gebeurd? En dan de dramatische ochtend. Was het zijn schuld? Was er iemand schuldig? Was het een samenloop van omstandigheden die dit verschrikkelijke einde van de relatie tot stand hebben gebracht? Hij ging erg gebukt onder zijn gedachten over het schuldgevoel en verlangde ernaar daar vrij van te zijn. Paradoxaal genoeg

ontstaat werkelijke vrijheid pas wanneer je de diepe band met je geliefde erkend met zowel zon- als schaduwkanten. Daar had hij als taak om ermee te leren leven.

Tekst: Gerda Hagenauw. Geplaatst 24-11-2020