Nieuws

Oud-SGP-leider Bas van der Vlies overleden: eerste van zijn partij die op tv verscheen

Voormalig SGP-leider Bas van der Vlies is gisteren op 79-jarige leeftijd overleden. Hij zat van 1981 tot 2010 in de Tweede Kamer namens de partij, en werd in 1986 fractievoorzitter. Onder zijn leiding trad zijn orthodox-christelijke partij steeds meer naar buiten.

Van der Vlies was een van de langstzittende Kamerleden in de recente geschiedenis: 10.599 dagen zat hij in de Tweede Kamer. Sinds de jaren zestig was er niemand langer volksvertegenwoordiger dan hij. In die 29 jaar – waarvan hij 24 jaar de voorman van de Staatkundig Gereformeerde Partij was – raakte hij vooral door zijn hoffelijke debatstijl gerespecteerd door vriend en vijand.

Maar al die ervaring maakte hem geen moment blasé, stelde toenmalig Kamervoorzitter Gerdi Verbeet in deze krant toen Van der Vlies zijn afscheid in 2010 bekendmaakte. ,,Hij loopt hier al 30 jaar rond en ik heb geen moment het idee dat hij sleets is geworden.”

Van der Vlies overleed gisteren in een ziekenhuis in Utrecht. Zijn gezondheid was al jaren broos. In 2014 werd hij aan zijn hart geopereerd. Twee jaar later kreeg Van der Vlies darmkanker. Er volgden een aantal operaties, daarna knapte hij weer op. Eind 2020 kreeg hij corona, waarvan hij ook weer herstelde. Kort geleden, schrijft het Reformatorisch Dagblad, keerde darmkanker terug.

Oorlogskind
Bastiaan Johannis van der Vlies – in SGP-kringen formeel bekend als ir. B.J. van der Vlies – werd op 29 juni 1942 geboren in Sliedrecht. Het oorlogskind studeerde weg- en waterbouwkunde in Dordrecht en Delft en droeg net als veel van zijn partijgenoten de titel ingenieur. Na zijn studie ging hij het onderwijs in als leraar wiskunde en werd hij rector van een protestant-christelijke scholengemeenschap in Utrecht.

Na de verkiezingen van 1981 kwam hij in de Tweede Kamer terecht, waar hij streed tegen de zondagsopenstelling van winkels en zich inzette voor mantelzorgers. Toen was hij al zeven jaar lid van de Provinciale Staten van Utrecht geweest. Uiteindelijk zou hij bij zeven verkiezingen de lijsttrekker van de SGP zijn.

In de beginjaren van zijn leiding bleef de SGP de partij die zich nauwelijks in het openbaar liet zien. Spreekbeurten waren er wel, maar op de televisie – het ‘oog van de duivel’ – verschenen SGP-politici niet. In het huis van Van der Vlies in Maartensdijk was ook geen tv-toestel te vinden.

Schijnwerpers
Maar na de aanslagen van 11 september 2001, toen religie in de verdachtenbank terechtkwam – ook de fundamentalistisch christelijke – zocht de partij schoorvoetend vaker de schijnwerpers op. Van der Vlies was de eerste SGP’er die op de televisie verscheen, herinnerde huidig partijleider Kees van der Staaij zich in april 2018 in deze krant. ,,Ik geloof dat Bas toen wel vijf keer ‘voor het eerst’ bij een talkshow is aangeschoven – iedere keer vonden de programma’s het zó bijzonder, dat net gedaan werd alsof het wéér zijn eerste keer was.”

Van der Vlies werd in de Tweede Kamer gekoesterd als nestor. Jonge Kamerleden klopten niet zelden bij hem aan voor advies. Toen voormalig SP-Kamerlid Sharon Gesthuizen na een burn-out in 2010 na vier jaar het bijltje erbij neer wilde gooien, deed Van der Vlies haar tijdens een etentje van gedachten veranderen. Hij vertelde haar dat hij het moeilijk had gehad toen hij net begon in de politiek en beloofde: de volgende vier jaar worden makkelijker, zo memoreerde ze september 2017 in haar boek. Gesthuizen vatte het op als een bemoediging.

Vrouwenstandpunt
Opmerkelijk, omdat het vrouwenstandpunt van de partij tijdens het leiderschap van Van der Vlies regelmatig het nieuws over de SGP domineerde. Sinds de oprichting van de partij in 1918 konden zij geen lid worden en niet op de kieslijst komen van de partij. Het zou ook de reden zijn waarom de partij in 1994 de altijd zo stabiele derde zetel kwijtraakte. Kort daarvoor had de partij besloten geen vrouwen toe te laten. Uiteindelijk werd de partij door een uitspraak van de Hoge Raad gedwongen vrouwen lid te laten zijn.

Dat arrest kwam uitgerekend in het jaar dat Van der Vlies vertrok uit de politiek. ,,Ik had me een leuker afscheidscadeautje bedacht”, zei hij toen met gevoel van understatement in deze krant.

Bij zijn afscheid zei Van der Vlies dat hij meer tijd wilde doorbrengen met zijn gezin. Hij kreeg met zijn vrouw twee zoons en drie dochters met wie hij een hecht gezin vormde. Hun vakanties bracht hij vaak samen met zijn kinderen en kleinkinderen door op de Veluwe. Hij kon in zijn spaarzame vrije tijd erg genieten van de natuur – of, in de woorden van Van der Vlies – ‘Gods schepping’. Zijn laatste woorden in de Tweede Kamer waren Soli Deo gloria (aan God alleen de eer).

‘Een man naar wie werd geluisterd’
In de politiek is met medeleven gereageerd op het overlijden van voormalig SGP-leider Bas van der Vlies. Demissionair premier Mark Rutte spreekt van een ‘verdrietig bericht’ en zegt dat het overlijden herinneringen boven brengt ‘aan een standvastig parlementariër die sterke overtuigingen bracht met kennis, mildheid en humor. Een man naar wie werd geluisterd, ook buiten de SGP’. Hij wenst de nabestaanden van Van der Vlies veel sterkte.

Kamervoorzitter Vera Bergkamp zegt dat ze diep geraakt is door het overlijden van Van der Vlies. ,,Hij was maar liefst 29 jaar lid van de Tweede Kamer en steunpilaar van de SGP”, zegt Bergkamp op Twitter. ,,Ik wens zijn familie en partijgenoten veel sterkte toe met dit verlies.”

,,Een wijs en alom gerespecteerd politicus”, noemt CDA-leider Wopke Hoekstra Van der Vlies. ,,Hij was het staatsrechtelijk geweten van de Tweede Kamer en werd ook buiten de SGP breed gewaardeerd.” Gert-Jan Segers van de ChristenUnie schrijft op Twitter goede ontmoetingen met Van der Vlies te hebben gehad. ,,Met het heengaan van Bas van der Vlies verliezen we een beminnelijke, kundige en wijze christenpoliticus.” 

Volgens Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren verliest Nederland met het overlijden van Van der Vlies een ‘markant politicus’. ,,Bas en ik waren ‘t vaak oneens, maar ik koester mooie herinneringen aan onze gezamenlijke tijd in de Kamer. Heel veel sterkte voor zijn geliefden en zijn partij.”

Bron: Algemeen Dagblad. Geplaatst 9-11-2021