Terug
Voorbereiden op later

Orgaandonatie na overlijden: maak je keuze kenbaar

Door de donorwet, die vanaf 1 juli 2020 ingaat, word je automatisch donor na overlijden als je niet zelf je keuze doorgeeft in het Donorregister. Bovendien is het van belang om je keuze met dierbaren te bespreken, zodat zij je wens kunnen naleven. Hoog tijd dus om hier bij stil te staan.

Registratie verplicht door donorwet

Vanaf 1 juli 2020 gaat de nieuwe donorwet in. Door deze wet ben je als inwoner van Nederland verplicht om door te geven of je wel of niet organen en weefsels wilt doneren na je overlijden. Voordat organen of weefsels verwijderd mogen worden voor donatie, moet een arts de dood van de patiënt vaststellen. De arts doet dat door vast te stellen dat de patiënt hersendood is of dat het hart en de bloedsomloop voor altijd gestopt zijn.

Iedereen van 18 jaar en ouder die zich nog niet heeft geregistreerd in het Donorregister, krijgt na 1 juli een brief van de overheid. In deze brief staat een oproep om je in te schrijven in het Donorregister. Wie niet binnen 6 weken reageert, krijgt een herinneringsbrief. Reageer je daar ook niet op binnen 6 weken? Dan wordt in het Donorregister geregistreerd dat je ‘geen bezwaar’ hebt tegen orgaan- en weefseldonatie. Familieleden kunnen in dat geval alleen nog een donatie tegenhouden als zij heel zeker weten en kunnen uitleggen dat de overledene echt geen donor wilde zijn.

Keuzeopties rond orgaandonatie

Voor sommige mensen kan het een lastige keuze zijn, maar het is dus belangrijk om na te denken over of je donor wilt worden na je overlijden. Je kunt hierover vier verschillende keuzes maken. Zo kun je er voor kiezen om het wel of niet te doen. Als je wel donor wordt, dan kun je eventueel bepaalde organen en weefsels uitsluiten voor donatie. Meer dan 6 miljoen mensen kiezen er bijvoorbeeld voor om hun huid niet te doneren. Ook hoornvliezen worden vaak uitgesloten, terwijl dit voor nieren juist veel minder geldt.

Daarnaast kun je jouw partner of familie, of een door jouw gekozen persoon na je overlijden laten beslissen. Hierdoor hoef je niet zelf een besluit te nemen, maar laat je de keuze bij je dierbaren.

Ben je nog aan het twijfelen over orgaandonatie? Bekijk de argumenten voor en tegen in ons eerdere artikel Donor worden: waarom wel en waarom niet?.

Keuze vastleggen in Donorregister

Veel Nederlanders hebben hun keuze voor orgaandonatie nog niet vastgelegd in het Donorregister. Op 1 januari 2020 stond de keuze van 6.939.498 Nederlanders in het Donorregister geregistreerd, volgens cijfers van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Meer vrouwen dan mannen hebben hun keuze doorgegeven. Zo is 54 procent van de geregistreerden vrouw en 46 procent man.

Van alle mensen die zich registreerden in het Donorregister, geven de meesten toestemming voor donatie, namelijk 55 procent. 34 procent van de mensen geeft geen toestemming. De overige mensen geven aan dat zij iemand anders laten beslissen na hun overlijden.

Bespreek je keuze met dierbaren

Naast het registreren van je keuze in het Donorregister is het van belang om je dierbaren te laten weten of je na jouw overlijden donor wilt zijn. Zij kunnen er dan voor zorgen dat je wens wordt nageleefd. Hiermee neem je bovendien twijfel weg bij nabestaanden op een moeilijk moment.

De helft van de Nederlanders bespreekt zijn donorwensen niet met naasten, blijkt uit cijfers van de Nierstichting en de Nierpatiënten Vereniging Nederland. Wanneer nabestaanden zelf een beslissing moeten maken doordat iemands keuze niet is geregistreerd, weigert bijna driekwart van hen om in te stemmen met donatie. Hierdoor lopen mensen op de wachtlijst wellicht onterecht een orgaan mis.

Campagne #doneer1minuut

Met hun nieuwe campagne #doneer1minuut vragen de Nierstichting en de Nierpatiënten Vereniging Nederland hier aandacht voor. Mensen die op de wachtlijst staan voor een nier, lever of hart en nabestaanden delen hun persoonlijke verhalen. Zij benadrukken dat het niet meer dan één minuut hoeft te kosten om je keuze over orgaandonatie met elkaar te bespreken, terwijl hun leven er soms letterlijk van afhangt.

Het kan lastig zijn om het over orgaandonatie te hebben. ,,Bij zo’n gesprek moet je stilstaan bij je eigen sterfelijkheid, en dat is voor veel mensen moeilijk. We weten wel dat we doodgaan, maar willen daar doorgaans niet al te veel over nadenken,” vertelt psychologe Marike Lub. Op de website van #doneer1minuut geeft zij een aantal tips om het gesprek aan te gaan. Zo benadrukt ze bijvoorbeeld dat het van belang is om voor elkaars mening open te staan, of je nu voor of tegen orgaandonatie bent.

Update:

Het nieuwe donorregistratiesysteem dat op 1 juli dit jaar in zou gaan, wordt mogelijk uitgesteld. Dat zei minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) woensdagavond in het coronadebat in de Tweede Kamer.

Campagne

De minister zegt dat de voorlichtingscampagne tijdelijk stilligt. In het nieuwe systeem worden mensen die geen keuze maken, automatisch aangemerkt als iemand zonder bezwaar tegen orgaandonatie.

Het mogelijke uitstel van de wet die dat regelt, heeft volgens de minister alles te maken met de drukte rondom het coronavirus.

Over het nieuwe systeem was veel te doen, en er was het kabinet veel aan gelegen om aan de invoering een langdurige voorlichtingscampagne vooraf te laten gaan. Alle mensen binnen het ministerie die daarmee zijn belast hebben nu hun handen vol aan de coronacrisis, aldus De Jonge.

De nieuwe Donorwet, van de hand van D66-Kamerlid Pia Dijkstra, kwam met de hakken over de sloot door de Tweede en begin 2018 ook door de Eerste Kamer.

Bron: gezondheidenco. Geplaatst 24-4-2020