In memoriam

Michel Brattinga (49), de Viking van Sneek

Michel Brattinga schitterde op de achtergrond. Uitgerust met zijn zwaard of kruisboog en schild is hij aartsvijanden te lijf gegaan, heeft hij Vikingdorpen helpen opbouwen, andere dorpen helpen platbranden en is hij vele malen gestorven in bloedige veldslagen.

Met zijn lange baard en haren, zijn doorleefde kop, dikke cape en vooral diepe liefde voor de krijgshistorie was Michel Brattinga een heel gemotiveerde en geliefde figurant in historische actiefilms.

Als er ergens ook maar iets te beleven viel dat over de middeleeuwen ging (en dan het liefst over de strijd van de vrije, heidense Fries), dan was Michel erbij, zegt zijn goede Viking-vriend Skelte Siweris Braaksma. ,,Hy grypte elke kâns oan. We soenen yn july tegearre nei it Hanzeweekend Maasbommel, foar in midsiuwske re-enactment. Michel wie júst noch dwaande mei in hiel moai, let-midsiuwsk skild. It wie hást klear, it lêste wat er makke hat.’’

De mannen kennen elkaar van de opnamen voor de film Redbad uit 2018, over de grote Friese koning. Uit duizenden figuranten ontstond er een hechte vriendengroep op de set in Duitsland, waar terpdorp Wijnaldum nagebouwd was. ,,Syn gekke útspraken, syn karakter dat der altyd út sprong, syn leafde foar metal: dat ‘rûge’ paste him goed. Hy waard omsirkele troch humor. En alles yn it plat Sneekers hè. Michel hie in stoer, wyld rantsje mar fan binnen in hert fan goud. Hy stie altyd foar dy klear.’’

Michel Brattinga is geboren in Sneek in een gezin met drie kinderen. Zijn broertje stak altijd al wat anders in elkaar, zegt Sven Brattinga. ,,Op zichzelf. Een einzelgänger, al had-ie veel vrienden.’’ Hij ging naar de mavo in Sneek en vond in het leven heel veel dingen leuk en interessant, maar school hoorde daar niet speciaal bij.

Er was iets bijzonders: zo gauw zaken ‘vast’ werden, maakte Michel zich meteen weer los. ,,Hij wilde zich niet binden.’’ Dat begon al met sport. Eerst deed-ie aan judo. Hij stapte over op turnen. Daar had hij echt talent voor. Hij was zo goed, dat topsportcentrum Papendal hem uitnodigde om daar te trainen. Sven Brattinga: ,,Toen zijn we wel met pa en ma wezen kijken. Maar het was daarna ook over. Als-ie in de belangstelling kwam en iets een verplichting werd, was-ie weg.’’

Als voetballer bij Hubert Sneek kwam hij niet echt uit de verf. Met zijn lenige gestalte en snelheid was Michel wel een uitstekende doelman. Hij hopte nog één keer over naar een andere vereniging: honkbalclub White Cats in Sneek. Hij werd er de beste pitcher ooit en stopte toen dus, op het hoogtepunt. De enige sport die daarna nog telde was het voetbal van SC Heerenveen. Hij hoorde lange tijd bij de harde kern van Nieuw Noord.

De grote liefde overkwam hem. Met Liek ging Michel op avontuur. In een vouwcaravannetje ofzo, want veel hadden ze niet nodig. Ze volgden de seizoenen: plukten maandenlang aardbeien in Denemarken, legden kabels in Oostenrijk, verzetten grond in Polen. ,,Liek was een stoere vrouw. Toen zij twaalf jaar geleden aan kanker overleed, was Michel radeloos. Toen was hij de weg kwijt.’’

Zijn broertje kreeg zelf ook kanker. Op een vreemde dag in 2018 ontving Sven Brattinga een appje: ‘Hé, ik lig in het ziekenhuis in Sneek en ik ben net geopereerd aan blaaskanker.’ Hij er meteen naartoe natuurlijk. ,,Daar lag-ie, hij had niets verteld. Michel heeft zichzelf niet veel later ontslagen onder het motto ‘Wat moet ik hier nog?’ Zo goed en zo kwaad als het ging heeft-ie zichzelf daarna verzorgd.’’ En hij genas, dat was het geweldige.

Naast Redbad heeft Michel ook meegespeeld in het epos Grutte Pier van Steven de Jong en het Zwitserse Northmen – A Viking Saga . Hij zat nu middenin de opnames van de verfilming van het bekroonde kinderboek Lampje, waarin Michel Brattinga met zijn lange haren en een hoge, vilten hoed een zuurkoolkraam bestiert.

Hoe moeten ze het zeggen? Het is alsof zijn broertje in de verkeerde tijd geboren is, zegt Sven Brattinga. ,,Duizend jaar te laat. Dat hele Viking-gebeuren paste zo bij hem. Hij had vroeger ook altijd al een fascinatie voor de Tweede Wereldoorlog. Volgens mij had-ie al twintig jaar geen televisie meer, maar hij las ontzettend veel, wist álles.’’

De los-vast-baantjes zijn altijd gebleven, al hebben veel werkgevers geprobeerd hem als vaste kracht binnen te hengelen. ,,Maar dat wilde hij helemaal niet.’’ Daartegenover staat wel dat niemand zo lang in de kaartenbak van het uitzendbureau in Sneek gezeten heeft als Michel. Hij heeft 21 jaar voor Randstad gewerkt, de laatste jaren vooral bij Lankhorst.

Zelf heeft-ie weleens gezegd dat hij gewoon niet wilde meedoen aan de ratrace van deze tijd. Meespelen in middeleeuwse stukken was misschien een vlucht uit de realiteit, maar het zette hem wel aan het denken over een zinvol bestaan. Hout hakken, vuur stoken, bouwen en jagen: ‘Alles wat je dan doet heeft een reden.’ Meewerken aan levende geschiedenis vond-ie het mooiste wat er was. En na een geslaagde vechtscène voel je pas écht dat je leeft, vond-ie ook.

Michel Brattinga is plotseling overleden op zondag 6 maart. Hij is gevonden in zijn auto, die hij onderweg in Akkrum aan de kant van de weg gezet had. Een hartstilstand is hem hoogstwaarschijnlijk fataal geworden, al is dat medisch onderzoek nog niet afgerond.

Hij is gegaan als een ware Viking, zeggen zijn broer en vriend. Met lange baard en haren in de kist. Wollen broek en blouse aan, zwachtels om de benen, zijn cape om en het zwaard, rustend op de borst. Aan zijn riem hingen een kelk en een buideltje. Daarin hadden ze munten gestopt voor de reis naar het Walhalla. Aan zijn voeten lag een schild. Leaver dea as slaaf. Toch dat. Skelte Siweris Braaksma: ,,Hy wie in echtenien.’’

Bron: Leeuwarder Courant. Geplaatst 11-4-2022