Meldpunt moet eind maken aan late lijkschouwing in verpleeghuizen

Er moet een eind komen aan de late lijkschouwing in verpleeghuizen, waardoor mensen die ‘s avonds overlijden pas de volgende ochtend worden gezien door een arts. Dat vindt de Stichting Keurmerk Persoonlijke Uitvaart. Daarom is er een speciaal meldpunt in het leven geroepen. ,,Dat kan veel leed bij nabestaanden besparen.”

De voorzitter van het landelijke keurmerk, Eindhovenaar Jos Buitelaar, hoopt met de meldingen voor elkaar te krijgen dat er een eind komt aan de uitzonderingspositie voor artsen in verpleeghuizen. In de wet staat nu dat een overlijden ‘ten spoedigste’ moet worden vastgesteld. Daarbij wordt algemeen aangenomen dat binnen drie uur na een overlijden een lijkschouwing plaatsvindt. Buitelaar: ,,Die termijn van drie uur wordt niet genoemd in de wet maar is wel belangrijk, omdat na een overlijden het afweersysteem stopt waardoor bacteriën vrij spel krijgen, en het gevolgen heeft voor het lichaam.” Het gevolg is dat een overledene dan niet altijd meer voldoende toonbaar is om opgebaard te worden.

Voor verpleeghuizen is een aantal jaar geleden een handreiking voor artsen gekomen waarin staat dat bij een verwacht overlijden vanaf 12 uur ‘s avonds de arts pas de volgende dag om 8 uur hoeft te schouwen. ,,Dat mag pas als de familie daar uitdrukkelijk toestemming voor heeft gegeven”, zegt Buitelaar. Maar volgens hem wordt vaak niet besproken met de familie wat de gevolgen zijn van de late lijkschouwing. ,,Je moet wel weten waar je toestemming voor geeft natuurlijk. Nabestaanden hebben vaak geen idee.” Volgens hem komt de arts in veel gevallen ook al niet meer als iemand eerder op de avond overlijdt.

Niet gekoeld

Bijna alle uitvaartondernemers maken dit wel een paar keer per jaar mee, zegt hij. Het probleem is dat het lichaam niet gekoeld mag worden voordat de lijkschouwing heeft plaatsgevonden, en dat heeft soms desastreuze gevolgen. Buitelaar, die zelf een uitvaartonderneming in Eindhoven heeft, kan erover meepraten hoeveel leed dit kan berokkenen bij de nabestaanden. Vorig jaar kon zijn collega een overleden vrouw van 90 niet meer opbaren; het was een warme zomeravond en de schouwarts was pas de volgende ochtend gekomen. Daardoor kon niet op tijd worden begonnen het lichaam te conserveren. De familie had er weliswaar mee ingestemd dat de schouwarts de volgende morgen zou komen, maar was eigenlijk gewoon overrompeld door de vraag, zei  de dochter later in deze krant. Ze zei te hopen dat de wet zou veranderen, om anderen soortgelijk leed te besparen.

Nergens op de website vermeld

Het stoort Buitelaar dat op de website van Verenso, de vereniging van specialisten ouderengeneeskunde, staat dat een lichaam wel alvast gekoeld mag worden voordat de schouw gedaan wordt. ,,Dat is absoluut niet waar, dat mag echt niet volgens de wet”, zegt Buitelaar. ,,Er is geen enkele uitvaartondernemer die dat dan ook zal doen.” Ook ergert hij zich dat Verenso nergens op de website vermeldt dat toestemming aan de nabestaanden moet worden gevraagd als een lijkschouw pas de volgende dag plaatsvindt.

Inmiddels is een nieuwe Wet op de lijkbezorging in de maak. Bij de gesprekken hierover was Buitelaar ook betrokken en hij weet al dat ook in de nieuwe wet geen tijdslimiet van drie uur genoemd gaat worden. Dat is op zich geen probleem, vindt hij, als die uitzonderingsregel voor verpleeghuisartsen maar wèl verdwijnt.

Het meldpunt Schouwartstelaat.nl is bedoeld voor zowel zorgprofessionals als uitvaartondernemers en nabestaanden. Hij wil de verzamelde meldingen straks gaan aanbieden aan de nieuwe minister van Binnenlandse Zaken.

Bron: Eindhovens Dagblad. Geplaatst 20-10-2021