Martinus Veltman, natuurkundige die in 1999 Nobelprijs won, overleden

Natuurkundige Martinus Veltman is op 89-jarige leeftijd overleden, heeft de Universiteit Utrecht bekendgemaakt. Veltman was van 1966 tot 1981 hoogleraar in Utrecht en ontving in 1999 samen met Gerard ’t Hooft de Nobelprijs voor de Natuurkunde.

Veltman werkte vanaf 1961 bij onderzoekscentrum CERN in Genève, tegenwoordig vooral bekend door de deeltjesversneller. Toen hij daar werkte, ontwikkelde hij onder meer het algebraïsche computerprogramma Schoonschip, dat volgens de Universiteit Utrecht de basis vormt “voor veel van de algebraïsche programma’s die onderzoekers nu wereldwijd gebruiken”.

In 1963 promoveerde Veltman en hij werd drie jaar later benoemd tot hoogleraar in Utrecht. Daar legde hij zich toe op onderzoek naar radioactieve bètastraling en de kracht waar die door wordt veroorzaakt. Destijds was dat voornamelijk een veld waarin Russische onderzoekers actief waren. Samen met zijn promovendus Gerard ’t Hooft werd hij begin jaren 70 in natuurkundige kringen wereldwijd bekend, vanwege baanbrekend onderzoek op dit gebied.

Elektrozwakke interacties
In 1999 wonnen Veltman en ’t Hooft samen de Nobelprijs voor het “ophelderen van de kwantumstructuur van de elektrozwakke interacties in de natuurkunde”. Ze beschreven de wisselwerking tussen de zogeheten zwakke kernkracht en de elektromagnetische kracht.

De zwakke kernkracht zorgt voor het zogeheten bètaverval van deeltjes, dat een bepaalde radioactieve straling tot gevolg heeft. Net als elektromagnetische kracht is de zwakke kernkracht een van de vier fundamentele natuurkrachten, naast zwaartekracht en de sterke kernkracht.

In 1981 vertrok Veltman uit Utrecht naar de University of Michigan in Amerika. Na zijn emeritaat in 1996, keerde hij terug naar Nederland.

Bron: NOS. Geplaatst 6-1-2021