Jan Krol: ’Hij bleef altijd Bartje’

Hij had nog meegewerkt aan de documentaire Bartje De Reünie, die RTV Drenthe op 30 december uitzond, en heeft die ook nog kunnen zien.

Maar twee weken later viel het doek voor Jan Krol, hoofdrolspeler in de legendarische televisieserie die de NCRV vanaf 1972 uitzond. De zestig jaar oud geworden acteur stierf op 15 januari in een hospice aan de gevolgen van een hersentumor. Een dreun voor de familie, maar ook voor de cast, die na vijftig jaar nog altijd hecht was.

Wie Bartje zegt, zegt automatisch ’Ik bid nie veur bruune boon’n’.

Die ene enkele zin, schreeuwend over de tafel waarop zijn moeder een pan met bruine bonen had neergezet, maakte van Jan Krol een nationale beroemdheid. Negen jaar was het ventje uit Drouwen toen hij de titelrol mocht spelen in de legendarische 7-delige NCRV-serie Bartje, naar het boek van Anne de Vries. De scène moest overigens dertien keer over, omdat het acteurtje in spe voortdurend in de lach schoot, maar het was een schot in de roos.

Jan, alias Bartje Bartels, het opstandige jongetje met het blonde kuifje, telgje uit een arm Drents landarbeidersgezin, werd een icoon, een monument, een boegbeeld. Hij had Drenthe op de kaart gezet.

„De serie gaat over volwassen worden, zonder je idealen te verliezen”, memoreert de Bartje-acteur in de documentaire die RTV Drenthe ter viering van de 50-jarige reünie uitzond.

Kerngezond

Journalist Tom Meijers, maker van de documentaire, vertelt dat Jan Krol tijdens de opnamen midden 2022 nog kerngezond oogde: „Hij genoot zichtbaar van de draaidagen en zat er heel kwiek bij. Jan was superscherp. En dan hoor je dat hoofdpijn waar hij de laatste tijd over klaagde het gevolg was van een hersentumor. Binnen een maand na de diagnose was het afgelopen.”

“Hij genoot zichtbaar van de draaidagen en zat er heel kwiek bij”

Jan Krol wilde eigenlijk kunstschilder worden, maar een advertentie in de krant waarin men inwoners van Drenthe zocht voor een tv-serie in de streektaal bracht het ventje op andere gedachten. Hij deed auditie en kreeg de hoofdrol.

Kleine Jan ging er nog even door naast zijn schoenen lopen. Hij mocht winkels openen, mocht op Koninginnedag op Soestdijk de hand schudden van koningin Juliana, kwam in de show van Mies Bouwman en zag touringcars vol nieuwsgierigen langs zijn huis rijden.

’Heel speciaal kereltje’

In de docu bekent hij: „In het begin had ik het gevoel dat ik een heel speciaal kereltje was, maar van die illusie hebben mijn ouders en broertje me snel afgeholpen.”

Een bevlogen acteur is Jan overigens niet geworden. Zijn levenspad was kronkelig. Na de havo volgde hij de hbo-opleiding jeugdwelzijnswerk in Leeuwarden. Vervolgens ging hij werken in een centrum voor epilepsiebestrijding. Daarna verzette Jan de bakens naar Duitsland, waar hij leraar werd in Weimar en schoolcircus Waldorfschule opzette. In Amsterdam volgde hij een clownsopleiding en raakte hij betrokken bij de Stichting Anders Beleven, die personeel in de zorg zintuiglijk prikkelt. Jan Krol sloot zich ook aan bij het in 2001 opgerichte internationaal theatergezelschap Sign Dance Collective. Hoewel actief als acteur en clown bleef hij in de zorg werken.

Tom Meijers: „Maar Bartje zag hij toch als een mijlpaal in zijn leven. De rol was echt een cadeautje.” Maar dat was niet altijd zo, aldus de tv-maker. „Toen hij op de middelbare school zat, was hij een beetje Bartje-moe. Hij bleef altijd Bartje. Iedereen begon erover. Op een gegeven moment wilde hij er ook niets meer van weten. Maar dat is dus goed gekomen.”

Jan Krol is in besloten kring begraven.

Bron: De Telegraaf. Geplaatst 31-1-2023. Foto: Ⓒ ANP / HH