Irene Otto helpt vrouwen na hun miskraam: ‘De kinderwens blijft en wordt vaak nog sterker’

Van alle vastgestelde zwangerschappen loopt 10 tot 15 procent uit op een miskraam. Dit kan voor vrouwen een vreselijke ervaring zijn, waar naast verdriet ook rouw, schuldgevoelens, angst of jaloezie bij komt kijken. Irene Otto is psychosociaal therapeut en begeleidt vrouwen na hun miskraam. Irene: ,,Rouw om een miskraam is anders, omdat je niks fysieks hebt om afscheid van te nemen.’’ 

Irene: ,,Ik heb zelf twee keer een miskraam gehad toen wij besloten een tweede kindje te willen. Daarna besloten we die wens onvervuld te laten. Twee jaar later ben ik de opleiding voor psychosociaal therapeut gaan doen. Ik wilde iets doen met mensen, maar niet met miskramen want dat kwam veel te dichtbij. Naar mate de opleiding vorderde, kwam het onderwerp steeds vaker terug en ineens viel het kwartje: ik heb zelf de hulp gemist na mijn miskraam en dit is waarmee ik een verschil kan maken voor anderen.’’ 

,,In mijn praktijk begeleid ik vrouwen die een miskraam hebben gehad of bij wie op een andere manier de zwangerschap is misgelopen. Ik help ze om dat verlies te helen en de balans weer te vinden. Ik geef ze daarbij handvatten om zich niet meer te verzetten tegen de pijn en het verlies. Het grootste deel doe ik online, via een online coaching programma. Daarnaast geef ik ook workshops in kleine groepjes.’’ 

Verdriet, schuldgevoel, angst en jaloezie
 ,,Officieel zeggen ze dat een zwangerschap die voor de zestien tot twintig weken misloopt, een miskraam is. Voor je gevoel verlies je een kindje dat je verwachtte, maar nooit hebt kunnen leren kennen. Doktoren zeggen soms dat een miskraam te vergelijken is met een hele heftige menstruatie, maar de meeste vrouwen ervaren dat niet zo. Een heftige menstruatie kan een vroege miskraam zijn, maar voor de meeste vrouwen voelde het als een kleine bevalling met echte weeën.’’ 

Naast verdriet komen er nog veel meer gevoelens kijken na het ervaren van een miskraam. ,,Bijvoorbeeld schuldgevoel, omdat je je gaat afvragen of je iets verkeerd hebt gedaan en het had kunnen voorkomen. Veel vrouwen hebben het gevoel dat hun lichaam hen in de steek heeft gelaten. Veel ervaren angst voor nog een miskraam en onzekerheid of het gaat lukken een kind te krijgen. Ook speelt jaloezie een rol, omdat veel vrouwen in hun omgeving vaak nog een zwangere kennen en daar dan mee geconfronteerd worden. Je gunt het ze enorm, maar je zou het zelf ook zó graag willen.’’  

Het spelen van een uitwedstrijd 
,,Wat de rouw bij een miskraam anders maakt, is dat er niet iemand tastbaar is waar je afscheid van kunt nemen. Je hebt geen herinneringen aan je kindje. Je moet daarbij ook een toekomstbeeld loslaten, wat het nog ingewikkelder maakt. De kinderwens die je had blijft en wordt vaak nog sterker. Vaak is de zwangerschap voor jezelf als vrouw al veel meer zichtbaar dan het voor je omgeving was. Daarom merk ik dat er nog weinig begrip is in de omgeving van vrouwen, omdat die omgeving het vaak al vergeten is terwijl zij er nog veel verdriet om hebben.’’  

Ook voor de partners is het ervaren van een miskraam weer anders. ,,Mannen staan er letterlijk en figuurlijk naast, want het gebeurt niet in zijn lichaam. Mannen gaan ook heel anders om met stress en verdriet. Vrouwen willen erover praten, terwijl mannen liever iets willen gaan doen. Je hebt eigenlijk allebei nodig. Een mannentherapeut zei eens tegen me: ‘Voor mannen is praten over gevoelens als het spelen van een uitwedstrijd’.’’ 

Tips voor vrouwen én hun omgeving 
Om vrouwen te helpen bij deze rouw, adviseert Irene ze om het vorm te geven in hun leven. ,,Dat kan je op allerlei manieren doen. Met een tatoeage of een hoekje in je huis of tuin maak je een soort monument. Maar dat hoeft niet per se op die manier. In een van mijn workshops help ik vrouwen dit verlies vorm te geven door middel van witte ballonnen. Deze symboliseren de ongekende kindjes.’’ 

,,Voor de omgeving van een vrouw die een miskraam heeft ervaren, is het belangrijk om niet bang te zijn haar verdrietig te maken als je erover begint. Je staat misschien eerst met je mond vol tanden, maar je kan rustig achteraf een kaartje of berichtje sturen. Geef haar de ruimte om aan te geven of ze erover wil praten of niet. En probeer vooral het verdriet niet weg te nemen met goedbedoelde opmerkingen, zoals ‘het komt wel goed,’ of ‘je was nog niet zo lang zwanger’. Hierdoor krijgt de vrouw het gevoel dat haar verdriet er niet mag zijn. Het is goed bedoeld, maar het werkt niet.’’  

Door Nienke van der Wal