Terug
Rouw

Hevig rouwproces ook bij kinderen mogelijk. Soms hulp nodig bij rouw

Jaarlijks verliezen 6400 minderjarige kinderen een ouder. Een veelvoud hiervan maakt een andersoortig verlies mee, zoals het overlijden van een broer, zus, vriend(in) of grootouder.

Mariken Spuij, orthopedagoog en klinisch psycholoog bij de Universiteit Utrecht, toont in haar proefschrift aan dat een klein deel van deze kinderen lijdt aan Gecompliceerde Rouw: een verscheurend verlangen naar de overledene. Spuij: “Ze lopen dusdanig vast in de verliesverwerking dat professionele hulp noodzakelijk is.“

Wat is gecompliceerde rouw?

Gecompliceerde Rouw is een stoornis die tot nog toe enkel bij volwassenen is geconstateerd. Om te achterhalen of deze hevige vorm van rouwen ook bij minderjarigen kan voorkomen, ontwikkelede Spuij een vragenlijst om Gecompliceerde Rouw te kunnen meten bij kinderen en jeugdigen. De vragenlijst bood Spuij vervolgens mogelijkheden om een adequaat hulpaanbod te ontwerpen voor kinderen met rouwklachten.

Vraag het kind

Volgens Spuij is een vragenlijst specifiek gericht op het bevragen van het rouwende kind van het allergrootste belang. “Die bestond echter nog niet”, geeft de Utrechtse orthopedagoog aan. Wel bestaan er vragenlijsten voor ouders die een inschatting geven van de mate waarin kinderen probleemgedrag vertonen. “Maar informatie die een ouder geeft omtrent het welzijn van hun kind kan, zonder dat ze het zelf weten, onbetrouwbaar zijn.”

Zwijgzame zoon

Dat een ouder een onbetrouwbare informant kan zijn, blijkt uit het voorbeeld van een jongen die niet over zijn overleden moeder praat met zijn vader en niet mee wil naar haar graf. “De vader kan dan aannemen dat het zijn zoon niet zo dwarszit. Maar in dit geval bleek dat de zoon zijn vader niet verdrietig wilde maken en dat hij zijn eigen pijn en verdriet zoveel mogelijk probeerde weg te stoppen door met andere dingen bezig te zijn.” De vragenlijst die Spuij ontwikkelde kan professionals helpen om kinderen te ‘bevragen’ over hun verliesverwerking. Zodoende kunnen zij snel een inschatting maken óf en in hoeverre er sprake is van een stagnerende verliesverwerking.

Geen depressie

Spuij wijst er op dat Gecompliceerde Rouw iets anders is dan bijvoorbeeld een depressie, of een posttraumatische stressstoornis (PTSS). “Bij een depressie staat somberte centraal, bij PTSS angst. Kinderen met Gecompliceerde Rouw ervaren iets anders: zij lijden aan een verscheurend verlangen naar hun dierbare.” Als een ouder overlijdt kan een kind bijna fysieke pijn ervaren.

RouwHulp

Om kinderen die lijden aan de gevolgen van een ingrijpend verlies te helpen, heeft Spuij een behandeling ontwikkeld: RouwHulp. Deze is geënt op effectieve elementen uit behandelprogramma’s voor aanverwante problematiek bij kinderen (zoals depressie en PTSS) en een behandelprotocol voor volwassenen met Gecompliceerde Rouw. De eerste uitkomsten van de pilotstudies zijn veelbelovend: symptomen van Gecompliceerde Rouw namen bij deelnemende kinderen af. Met behulp van diverse instellingen in heel Nederland (zoals GGz Lentis, GGz Drenthe en het Ambulatorium van de Universiteit Utrecht) wordt momenteel de effectiviteit van RouwHulp nader onderzocht.