Elk mens heeft zijn of haar eigen unieke verhaal te vertellen

Al heel veel persoonlijke verhalen van overledenen heeft uitvaartverzorger Ine Kooi afgelopen jaren kunnen vertellen op begrafenissen of crematies. „Elk mens heeft zijn of haar eigen unieke verhaal”, zegt ze. „Dat kan soms heel verassend zijn voor familie en vrienden. Mensen komen soms na afloop naar me toe en zeggen dat ze na het horen van een verhaal een heel ander beeld hebben gekregen van een gestorven dierbare. Of dat ze niet wisten van sommige gebeurtenissen in iemands leven en dat die juist heel belangrijk zijn geweest.”

Bij toeval kwam het op haar pad om als spreker op te treden bij uitvaarten en begrafenissen. „Ik was in 1999 nog werkzaam als begeleider bij een stichting voor verstandelijk gehandicapten (NOVO, nu Cosis) toen ik tijdens een verhuizing van de bewoners te maken kreeg met een plotseling overlijden van één van hen. Hij is letterlijk in mijn armen overleden.”

,,Ik wist gelijk dat ik iets op zijn uitvaart wilde doen en koos ervoor om zijn levensverhaal te vertellen want ik kende hem en zijn familie al jaren. Na afloop kwamen veel mensen naar me toe met de vraag of ik ook wilde spreken op hun uitvaart als het eenmaal zover was. Dat was het begin en stimuleerde mij om de opleiding voor uitvaartverzorger te volgen. Het spreken heb ik mezelf eigen gemaakt en blijkbaar met succes, want de aanvragen stromen binnen.”

Gedegen voorbereiding
Nu al weer jaren later kan Ine Kooi van zichzelf zeggen dat ze gespecialiseerd is in het spreken op uitvaarten in het Gronings of Nederlands. Ze gaat niet over een nacht ijs. Een gedegen voorbereiding is een vereiste om te komen tot een verhaal dat recht doet aan de mens die is overleden. „Het liefst spreek ik met meerdere nabestaanden die de overledene goed hebben gekend. Dan krijg je een completer beeld. Soms kunnen mensen moeilijk een verhaal vertellen, maar ik heb altijd een lijst met vragen, die ik dan stel.”

,,Dan vraag ik bijvoorbeeld aan de vrouw van een overleden man: ‘Waar heb je elkaar vroeger ontmoet voor de eerste keer?’ Bij oudere mensen is het antwoord vaak ‘op straat’ of ‘op de kermis’. Destijds was er lang nog niet zoveel vertier als nu. Ik schrijf het verhaal en laat het dan nog een keer lezen. Met de nodige aanpassingen komen we er dan wel uit en wordt het een volledig beeld en verhaal.”

Eigen verhaal
Steeds vaker krijgt Ine te maken met zieke mensen die al van te voren een verhaal over zichzelf willen vertellen. „Die zijn zich er heel bewust van dat ze gaan sterven en willen graag nog een keer hun ‘eigen’ verhaal vertellen; dat mag ik dan komen optekenen. Opvallend is dat het de laatste jaren steeds meer gebeurt.”

Af en toe krijgt ze te maken met reacties na een verhaal die ze even niet had zien aankomen. „Ik las het verhaal voor van een overleden vrouw die in haar jeugd had gewerkt als dienstmeisje bij een boer die haar niet goed heeft behandeld. Hij sloeg haar met een stok als ze iets deed wat in zijn ogen niet goed was. Daar heeft ze haar hele leven onder geleden. Graag wilde ze dat verhaal verteld hebben bij haar uitvaart. Na afloop kwam een vrouw naar me toe die me vertelde dat zij de dochter is van de boer. Zij herkende zich niet in het verhaal van haar vader. Ja. Dat kan dan zo lopen.”

Menselijk

Zo dicht mogelijk bij de waarheid komen. Dat vindt Ine belangrijk als ze een verhaal vertelt. „Het hoeft niet alleen maar heel positief te zijn, dat kan ook helemaal niet. Niemand is alleen maar goed, slecht, aardig of onaardig. Als iemand in sommige opzichte moeilijk was, mag dat ook gezegd worden vind ik. Dat is alleen maar heel menselijk.”

Door Ellis van Wees