Een foto plaatsen op Instagram, even een snel bericht op Facebook of Twitter. Je kleding bestel je handig via je online account bij internetwinkels, contact met je jeugdvriendin hou jw via de mail. Je hebt meer foto’s op je mobiel opgeslagen dan er ooit in een fotoalbum geplakt kunnen worden. Je filmpjes en documenten staan handig en overzichtelijk opgeslagen in ‘the cloud’. We staan er niet bij stil, maar veel van wat we in ons leven doen en meemaken gebeurt digitaal, online of staat in verbinding met het web. Allemaal prima zolang je er zelf nog bij kunt. Maar wat gebeurt er met jouw online leven als je er niet meer bent? In deze serie praat Cick Geers met digitaal specialist Sander van der Meer over de vele facetten van een erfenis die niet in waarde is uit te drukken: je digitale nalatenschap.
‘Ik zeg weleens gekscherend dat een mens digitaal altijd blijft doorleven. Het fysieke boek wordt dan wel gesloten; online gaat iemands leven gewoon nog door’. Het zijn de woorden van Sander van der Meer, specialist digitale nalatenschap bij Digital Life Legacy, onderdeel van ZDG.
Sander (1969) startte zijn carrière 28 jaar geleden in de (forensische) opsporing; enkele jaren geleden besloot hij dit te combineren met het zelfstandig ondernemerschap. Met zijn lange ervaring mag hij zich inmiddels een autoriteit noemen op dit gebied. ‘Na iemands overlijden worden de nabestaanden vaak geconfronteerd met zaken waar zij geen weet van hebben. Er lopen online abonnementen, de overledene heeft verschillende accounts op social media, beschikt over een i-Cloud of Dropbox vol met documenten en foto’s. Om nog maar niet te spreken van alle foto’s, filmpjes en muziek die op iemands telefoon, tablet of pc te vinden zijn’. Ik kijk Sander blijkbaar wat verbaasd aan, want hij lacht en vraagt dan: ‘van wie denk je dat al die data is als jij komt te overlijden?’ Ik kan me niet anders voorstellen dan dat alles van mijn erfgenamen is. ‘Dat klopt deels, Cick. Laten we het voorbeeld van jouw mobiel nemen. Het fysieke apparaat met alles wat daarop staat is van jouw erfgenamen. Foto’s die jij in ‘the Cloud’ opgeslagen hebt, zijn echter niet van hen. En het gebruiken van jouw gebruikersnaam en wachtwoord door de erfgenamen om bij diezelfde foto’s te komen is formeel een strafbaar feit. Wist je trouwens dat de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) helemaal niet van toepassing is op overledenen? Ben je dood, heb je dus geen privacy! Dat juridische moeten we in een andere blog maar eens verder uitdiepen.
Ik vertel trots dat mijn wachtwoorden goed beschermd zijn en dat niemand mijn telefoon kan ontgrendelen. Sander knikt en zegt: ‘Harstikke goed, dat moet je ook zo houden. Maar als jij bijvoorbeeld plotseling komt te overlijden, dan kan ik me zo voorstellen dat jouw gezin wel graag jouw foto’s wil hebben. Of je playlist bijvoorbeeld. Dan is het wel zo fijn dat ze geholpen kunnen worden om toch jouw telefoon te ontgrendelen en ze over jouw data kunnen beschikken. Zo ben ik ooit voor mijzelf begonnen met Digitale Nazorg; nabestaanden helpen bij dit soort zaken’ Omdat Sander mij verteld heeft dat online zaken niet zomaar overgaan op de erfgenamen, vraag ik me af hoe men daar dan mee omgaat. Ik werd steeds meer gevraagd om de on- en offline lidmaatschappen, abonnementen, nieuwsbrieven en accounts inzichtelijk te maken.
Niet alleen bij overlijden, maar ook bij leven. Ondertussen is gebleken dat het zomaar (laten) opzeggen niet altijd meer de beste oplossing is. Je raakt vaak dierbare data kwijt. Bijvoorbeeld een mobiel abonnement; je zegt het op. Maar realiseer jij je dat je daarmee ook al je WhatsApp gesprekken met dat nummer kwijt raakt? Of gesproken berichten? Wij gaan een stap verder. We informeren over de mogelijkheden van bijvoorbeeld het veiligstellen van de inhoud van online (opslag)diensten en accounts’.
Het lijkt me bijzonder om je bezig te houden met de digitale en online nalatenschap van overleden personen. Sander beaamt dit. ‘Het is ook bijzonder. Maar het geeft mij enorm veel voldoening om de nabestaanden de data van hun overleden dierbare terug te kunnen geven. Vroeger ruimde je de woning van iemand op, keek je de fotoalbums nog eens door of vond je brieven en filmpjes. Een tastbaar overblijfsel van iemands leven. Nu is dat anders. De groep mensen die hun complete leven online heeft opgeslagen groeit. En dat zal alleen maar blijven stijgen. Kijk maar naar de jongeren van nu: werkelijk alles online! We moeten er met zijn allen over nadenken wat dan de gevolgen zijn wanneer iemand komt te overlijden. Ik vind dat ik met mijn kennis een bijdrage moet leveren aan die bewustwording!’
