Coaching

Herinneren.

Deze week was het alweer 19 jaar geleden dat mijn man, de vader van mijn kinderen is overleden. In dezelfde maand zou hij dit jaar 60 jaar geworden zijn. Op welke manier kun je de herinnering aan een overledene levend houden? Heeft de relatie een nieuwe vorm gekregen? Is er nog een relatie? Of mag de herinnering vervagen en niet meer de boventoon voeren in je dagelijks leven?

Verlies onder ogen zien

Toen mijn man pas was overleden, vond ik hem nog overal. In huis door spullen die van hem waren en zaken die hij gemaakt had, in de kinderen, die hem verschrikkelijk misten en dat vaak benoemden, in gesprekken met anderen die het verdriet dat ik onder ogen moest zien niet konden begrijpen en vaak van alles wilden weten. Ook zijn collega’s hielden contact. Pas na een jaar kwam de gedachte: nu heb ik hem al een jaar niet gezien en ik ga hem ook nooit weer zien. Help! Ben ik hem dan echt kwijt?

Dagelijks leven

Ondertussen kan ik zeggen dat ik me zijn huid, zijn gezicht, zijn geur nog amper voor de geest kan halen. Nooit meer is voor altijd. Vele herinneringen zijn verworden tot leuke anekdotes die vaak nog verteld worden en toch is er ook nog een band. Ik mis het allang niet meer dat er geen kop koffie voor me wordt neergezet of dat het eten al klaar is als ik thuiskom. Ik leef niet met iemand die er niet meer is en toch blijft er een band. Hoe werkt dat dan voor mij?

Waar de band nog wel bestaat, ervaar ik voornamelijk als er iets is met de kinderen, dan ervaar ik zijn aanwezigheid in de vorm van antwoorden die in me opkomen. Of soms als ik in gezelschap ben met allemaal stellen, dan voel ik zijn aanwezigheid in de vorm van liefde die mij ook eens is toegevallen.

De mens van wie je houdt, is niet meer waar hij was, maar overal waar jij bent en hem gedenkt. (Aurelius Augustinus)

Natuurlijk hebben we het ook nog vaak over hem. We hebben een koffer vol herinneringen. Kenmerken van hem die ik in de kinderen en inmiddels ook kleinkinderen zie. Grappige voorvallen die soms zomaar weer ter sprake komen. Net als van mijn oma, die een nogal sprekende persoonlijkheid had. Haar naam wordt nog vaak genoemd, zelfs in mijn vriendenkring weten ze precies wat we dan bedoelen; waar ze zat als er visite was en hoe ze verontwaardigd kon zijn als je aangeboden hapjes niet wilde.

Rituelen, herinneren zoals jij dat wilt?

In mijn praktijk kom ik mensen tegen die de overledene uit hun leven knippen; de naam wordt niet meer genoemd. Ook zijn er mensen die dagelijks bezig zijn met de overledene, de jas hangt nog aan de kapstok met de schoenen eronder. Op alle bijzondere dagen wordt het genoemd. En daartussenin zijn natuurlijk ook nog veel vormen hoe om te gaan met een groot verlies. Kun je in dit proces precies zien wat je eigen behoeftes zijn, kun je dat zonder oordeel toelaten of vaar je op hoe het hoort? Neem je daar de tijd voor of laat je je liever opslokken door allen afleidingen die de huidige tijd kent?

Of, als je een nieuwe relatie krijgt, is er dan nog ruimte om je overleden partner ter herinneren?

Is de herinnering aan een overledene altijd pijnlijk?

Aan herinneren wordt vaak gedacht als pijnlijk en lastig. Het gemis, dat wat er niet meer is, wordt vooral herinnerd. Herinneringen kunnen ook fijn zijn; de herinnering aan hoe leuk je het samen hebt gehad, de fijne vakanties, de heerlijke zondagochtenden, kan je vervullen met liefde. Wat herinner jij

je van je overleden naaste? Overkomen herinneringen je of vind je dat je zelf kunt beslissen welke herinneringen de boventoon voeren in jouw leven?

Gerda Hagenauw Geplaatst 14-4-2021