De as van een overleden dierbare in een ring of hangertje, soms zelfs in een tatoeage. Een plukje haar of een fotogravure op een sieraad; er zijn veel mogelijkheden om vaste vorm te geven aan een herinnering. Ook een vingerafdruk is een manier om je dierbare dichtbij je te kunnen houden. Maar wat als je bij leven deze vingerafdruk niet hebt genomen? Er zijn dan toch nog mogelijkheden. Zelfs als de uitvaart al heeft plaatsgevonden. Cick Geers praatte hierover met Lisette; zij wilde niets liever dan de vingerafdruk van haar reeds overleden moeder.
Lisette is 24 jaar en woont samen met haar ouders en broer wanneer haar moeder op kerstavond 2019 na een lang ziekbed komt te overlijden. Sinds 2016 is Lisettes moeder ziek; een darmperforatie is er debet aan dat de kanker zich in een rap tempo verspreidt. Er volgen jaren van intensieve behandelingen; maar de ziekte keert steeds op meerdere plaatsen in haar lichaam terug. Wanneer Lisettes moeder in 2019 last krijg van forse buikpijn, blijkt een grote tumor de boosdoener. ‘Die tumor is haar uiteindelijk fataal geworden’, vertelt Lisette.
Naar de achtergrond
‘Nog voordat mijn moeder overleed hadden we het al gehad over het nemen van een vingerafdruk. Mijn moeder snapte dat ik dat heel graag wilde. Maar toch kwam het er steeds niet van. Iedere keer moesten we aandacht voor iets anders hebben, en de vingerafdruk verdween naar de achtergrond. Op een gegeven moment dacht ik: laat maar… Ik wilde haar er verder ook niet meer mee belasten’. Na het overlijden op kerstavond vindt de begrafenis van Lisettes moeder op oudjaarsdag plaats. Het nieuwe jaar breekt aan en Lisette, haar vader, broertje en zussen proberen zo goed en kwaad als het kan de draad van het leven weer op te pakken. Lisette stort zich op haar studie Ergotherapie.
Op TV gebeurt het ook
Maar de vingerafdruk begint toch steeds meer in Lisettes gedachten op te spelen. ‘Ik wilde het zo graag, de vingerafdruk van mama op een mooi sieraad dat ik bij me zou kunnen dragen’. Lisette neemt contact met op de uitvaartleider. ‘Ik dacht: op tv zie je dat ze overal vingerafdrukken vanaf kunnen halen. Dat moet bij ons toch ook kunnen…’ De uitvaartleider brengt Lisette in contact met Sander van der Meer van Digital Life Legacy. Samen met stagiaire Forensisch Onderzoek Fati Mowahhed (van de Hogeschool van Amsterdam), bezoekt Sander Lisette. ‘Ja, er zijn mogelijkheden, maar het is niet gemakkelijk om een gave en zuivere vingerafdruk veilig te stellen in een huis waar meerdere mensen verblijven’, vertelt Sander haar.
Gelatinefolie
Tijdens het bezoek van Sander en Fati vertelt Lisette hen over de vitrine waarin haar moeder een serviesverzameling heeft uitgestald. ‘Wij kwamen daar eigenlijk nooit aan. Die vitrine was echt het domein van mijn moeder.’ Lisette en haar vader zijn er zeker van dat alleen Lisettes moeder de spulletjes uit de kast in haar handen heeft gehad. Fati en Sander besluiten twee glazen potten mee te nemen naar het laboratorium. Met behulp van forensische technieken lukt het Fati om één bruikbaar vingerspoor te kunnen veilig stellen op ‘gelatinefolie’. Die folie wordt vervolgens door Fati gefotografeerd en daarna gedigitaliseerd.
Lisette’s stem stokt wanneer ze vertelt over het moment dat Sander en Fati haar, drie weken na hun eerste bezoek, de usb-stick met de digitale vingerafdruk van haar moeder komen brengen. ‘Nog diezelfde avond heb ik het sieraad besteld’. Ze laat me het hartje zien met op één zijde in het handschrift van haar moeder een kleine tekst en op de andere zijde de vingerafdruk. ‘Je voelt zelfs het reliëf, dichterbij kan ik niet bij mijn moeder komen.’
Iets terug te kunnen geven
Lisette is niet te omschrijven zo blij dat forensische technieken, die normaliter alleen voor de opsporing gebruikt worden, haar de vingerafdruk van haar moeder hebben gebracht. ‘Ik moet bekennen dat ik het onderschat heb, ik dacht echt dat het niet zo moeilijk zou zijn. Maar misschien komt dat omdat ik teveel politieseries zie op tv’, lacht ze door haar tranen heen.
Sander van der Meer bevestigt wat Lisette zegt: ‘Het is niet eenvoudig om een goede vingerafdruk te vinden. Veelal zijn het vegen of delen van prints. Daarnaast wil je natuurlijk wel dat je er (bijna helemaal) zeker van bent dat je de vingerafdruk van de juiste persoon veilig stelt. Bij Lisette konden we daar vanuit gaan; de potten in de vitrinekast waren na het overlijden van haar moeder nog door niemand anders aangeraakt’. Ook Sander is blij dat forensische technieken nu ingezet kunnen worden voor dit soort doeleinden. ‘Het is niet zo ingewikkeld om een vingerafdruk af te nemen van een overledene om te gebruiken als herinnering. Het wordt lastiger als daar niet tijdig aan wordt gedacht, er geen geschikte apparatuur voorhanden is of dit niet (meer) kan worden uitgevoerd. We kunnen in die situaties de nabestaanden nu dus toch iets teruggeven, zélfs als de uitvaart al heeft plaatsgevonden’.
