‘De puzzel van het leven van Sascha* kan worden ingevuld’.

Zo omschrijft Mieke* alle beelden, filmpjes, berichtjes en bestanden die uit de telefoon van haar overleden dochter tevoorschijn zijn gekomen. Ze heeft ze nog niet allemaal bekeken, maar de wetenschap dát ze er naar kan kijken, geeft haar rust.

Het is een zaterdagavond in 2018 wanneer Mieke bij het programma ‘Kassa’ een interview ziet met forensisch ICT specialist Sander van der Meer. Sander vertelt over digitale nalatenschappen en gegevens op laptops, telefoons en tablets die achterblijven wanneer iemand komt te overlijden. Zonder inlogcodes blijft dit, voor nabestaanden zeer waardevolle materiaal, onbereikbaar. Het veroorzaakt veel verdriet bij rouwende families; foto’s, filmpjes, berichtjes…. Ze kunnen er niet over beschikken. Voor het bedrijf ‘Digital Life Legacy’ ondersteunt Sander nabestaanden bij het toegankelijk maken, veiligstellen en herinneren van dierbare data uit de digitale erfenis en online nalatenschap van overledenen.‘Meteen wist ik: dit zou kunnen betekenen dat ik mogelijk toegang zou kunnen krijgen tot de gegevens op de mobiele telefoons van mijn dochter’, vertelt Mieke.

Enkele maanden daarvoor heeft Mieke onverwacht afscheid moeten nemen van haar 29-jarige dochter Sascha. Sascha, die weliswaar bekend is met psychiatrische problematiek, stapt voor Mieke totaal onverwacht uit het leven. Mieke vertelt: ‘Sascha had twee mobiele telefoons. Eentje had ze gebruikt toen ze een jaar eerder op wereldreis was, de tweede -nieuwere- telefoon had ze bij zich toen ze overleed. Beide telefoons lagen bij mij in de kast, ik bewaarde ze, maar kon er niets mee. En steeds als ik ernaar keek dacht ik: Jeetje Sascha, welke informatie over jou staat hierop opgeslagen?’ Miekes stem wordt zachter als ze vervolgens vertelt over het overlijden van haar dochter. ‘De dood van een kind is verschrikkelijk; het leven stopt, maar de puzzel is nog niet compleet. Ik kreeg een onbedwingbare honger naar informatie over mijn kind. Het maakte daarbij niet uit wat voor soort informatie het was. Ieder stukje kon bijdragen aan het verwerken van het verlies’.

Mieke besluit een afspraak met Sander van der Meer te maken. Ook Sascha’s zus Denise* is aanwezig wanneer Sander Mieke bezoekt. ‘Op de telefoon van Denise waren de Whatsapp-gesprekjes met haar zus verdwenen. Sander legde ons uit dat dat gebeurt na een bepaalde tijd, maar dat hij deze wel weer terug kon halen. Sander neemt de telefoons van Sascha mee alsmede een hoop ouder videomateriaal. Mieke beschikt niet over de apparatuur om de video’s af te spelen; Sander zal ze digitaliseren. Zo kan Mieke ze toch bekijken.

Na enige tijd komt Sander met goed en minder goed nieuws. Hij heeft informatie boven water kunnen krijgen, maar het is niet compleet. ‘De video’s waren gedigitaliseerd, de Whatsapp-gesprekken hersteld. Dat was allemaal geen enkel probleem. Over de mobiele telefoons had Sander helaas wat minder goed nieuws. Hij had werkelijk alles geprobeerd om tot de bestanden op de telefoons te komen. Dat was gelukt bij de telefoon die Sascha in gebruik had tijdens haar wereldreis. De andere telefoon was te erg beschadigd om de bestanden te kunnen herstellen’.

Inmiddels heeft Mieke beide telefoons en het videomateriaal terug ontvangen. Ze heeft het nog niet allemaal bekeken. ‘Hier wil ik de tijd voor nemen. De drang om meteen te gaan bingewatchen was er, maar ik weet dat ik dat niet moet doen… Natuurlijk heb ik al wel wat foto’s en filmpjes bekeken. Sascha schaterlachend in India, filmpjes van bezoeken aan stranden en festivals. Het is heftig om in het verleden van je overleden dochter te duiken, maar het geeft me ook veel troost om te zien wat ze tijdens haar wereldreis allemaal gedaan en gezien heeft. Ook voor mijn andere kinderen is het fijn om hun zus te kunnen zien in de tijd dat ze gelukkig was’. Bang om zaken tegen te komen die ze liever niet wil weten en haar van haar stuk zullen brengen, is ze niet. ‘Het allerergste heb ik immers al doorgemaakt, wat kan er nog erger zijn dan het verliezen van je kind…’.

De mobiele telefoon die misschien antwoord had kunnen geven op de vraag ‘waarom?’ bleef dus gesloten. ‘Natuurlijk had ik ook graag willen weten wat daar op staat. Er zijn en blijven geheimen rondom de laatste fase van haar leven en haar overlijden. De hamvraag is onbeantwoord gebleven. Maar dat is eigenlijk ook niet erg. Ik heb namelijk al een stukje van Sascha’s leven teruggekregen door alle informatie waar ik, door de hulp van Sander, nu al over kan beschikken. Daarnaast is mijn overtuiging dat ik, nu ik weet dat de gegevens op die telefoon niet beschikbaar komen, niet langer hoef te verlangen naar iets wat er niet zal zijn.

Mieke is Sander uiterst dankbaar. Ze roemt hem om zijn meelevendheid, warmte en manier van handelen. ‘Ik hoop dat niemand hoeft mee te maken wat ik heb meegemaakt. Maar als het dan toch zo is, dan gun ik iedereen het contact met Sander. Met zijn werk heeft hij mij een enorm geschenk gegeven: belangrijke stukjes in de levenspuzzel van Sascha’.

*de namen Sascha, Mieke en Denise zijn omwille van de privacy gefingeerd.

Tekst: Cick Geers. Geplaatst 20-05-2020