Voorbereiden op later

De laatste fase van het leven

“We kunnen niets meer voor u doen meneer. Als het weer eens niet goed gaat kunt u de huisarts bellen voor pijnstilling en andere ondersteuning.”

Op de eerste hulp

Ongemakkelijk lag hij op een bed op de eerste hulp van het ziekenhuis. Thuis had hij heel erg last van zijn rug gehad en ademen ging ook wat moeilijk. Zijn vrouw had daarom met de huisartsenpost gebeld en uitgelegd wat er aan de hand was. De dienstdoende arts wilde perse een ambulance sturen. Ook toen zij aangaf dat haar man niet meer behandeld kon worden en dat ze alleen pijnstilling/geruststelling voor de nacht nodig had.

Ouder worden

Hij was een dominante man. Een groot deel van zijn werkleven heeft hij als leidinggevende gewerkt bij een groot bedrijf, hij is ondernemer geweest en was actief bij de plaatselijke verenigingen. De laatste jaren heeft hij veel tijd aan oppassen besteed; hij was een lieve opa voor zijn kleinkinderen.

Het ging al jaren niet goed met hem. Hij was nog niet eens heel oud, maar zijn lichaam was op. De laatste jaren was hij veel in het ziekenhuis geweest en hij slikte medicijnen voor veel kwalen. De laatste keer was hij ruim twee weken opgenomen geweest omdat het moeilijk was een diagnose te stellen en alles wat de artsen steeds probeerden niet leek te helpen. Hij ging graag klaverjassen en speelde regelmatig een potje biljarten met zijn vrienden, maar het lopen naar die activiteiten viel ook niet meer mee. Daarnaast ging het onthouden steeds slechter.

Naar huis

De arts op de eerste hulp was duidelijk: “U kunt weer naar huis”. De ambulance was niet beschikbaar om hem naar huis te brengen, dus werd hun dochter midden in de nacht gebeld. “Kun je ons ophalen van de eerste hulp?”. Ze was al stand-by nadat haar vader met de ambulance naar het ziekenhuis was gereden en stapte in haar autootje op weg naar het ziekenhuis. Hij werd in een rolstoel gehesen en zo ging het gezelschap naar de parkeergarage. Met veel moeite lukte het om hem in de auto te krijgen. Thuis was hij zo moe, dat ze hem uit de auto moesten tillen en voor de deur ging het mis. Hij moest heel nodig en de wc was net te ver weg..

De kwaliteit van leven

Het leven was nog niet uit hem, maar de kwaliteit was beneden de grens van de kwaliteit die hij zichzelf altijd toewenste. Hoe ga je dan de laatste levensfase in? Voor zijn vrouw was het helder, zij wilde zelf voor hem zorgen, een verzorgingstehuis was geen optie. En zo werd er een bed voor hem in de woonkamer gezet. Op goede dagen zat hij op de stoel en op mindere dagen kon hij op bed liggen. Familie en vrienden kwamen graag voor een praatje en hij grapte er nog veel op los. Toen de verzorging voor zijn vrouw te veel werd, kwam er een ziekenhuisbed en thuiszorg. Het leven glipte langzaam uit hem. Het was een proces van verdriet en ook van plezier, van samen genieten van de tijd die er nog was, van loslaten.

Het vacuüm voor de dood

Het grote wachten was begonnen. Ze zaten met zijn allen in een vacuüm. Zodra je de kamer binnenstapte kon je het voelen, er hoeft niets meer, alles was wel gezegd. Toch zit er in de stilte in het vacuüm veel. De ruis van het dagelijks leven valt daar weg. Ze konden de liefde voelen. De liefde voor hun man en vader, voor het gezin waarvan ze allen deel uitmaakten. Er was ruimte voor verdriet en er was ruimte voor het geluksgevoel dat er ook was.

Loslaten en afscheid nemen

En het dagelijks leven ging natuurlijk ook door. Met de verpleging moesten ze overleggen hoe het met de zorg geregeld moest worden. Hij mocht geen pijn hebben, het moest voor hem aangenaam vertoeven zijn zolang hij er nog was, maar alsjeblieft niets levensverlengend. En zo konden ze hem in harmonie met zichzelf en hem liefdevol loslaten.

Gerda Hagenauw