De immer vrolijke veteraan Don White (98) was verknocht aan Friesland. ‘Dat is iets om te koesteren’

Vrijdag overleed veteraan Don White, een van de bevrijders van Leeuwarden. Zijn maten noemden hem Herbie, vanwege zijn onverwoestbare vrolijke inborst.

,,De vreugde was onbeschrijflijk’’, herinnerde veteraan Don White zich ver na de bevrijding in 1945. ,,De mensen kwamen hun huizen uit en noemden ons ‘Tommies’ (de bijnaam voor Britse soldaten, red.). Nee, nee, zeiden we, wij zijn Canadezen.’’

Tijdens de vele malen dat hij, ook in Friesland, terugkwam heeft hij zijn herinneringen vaak opgehaald. White was op 15 april 1945 een van de voorsten die via de Groningerstraatweg Leeuwarden binnenreed, in een gepantserd verkenningsvoertuig (een ‘staghound’).

De tocht door de stad is in 2015 herhaald, met oude legervoertuigen. Ik mocht bij White in de jeep zitten, en hoorde hem nu en dan ‘Oh boy, oh boy’, zeggen, verbijsterd als hij was over de mensenmassa die hem en de andere veteranen 70 jaar na de bevrijding van Leeuwarden toejuichte.

Bijnaam Herbie

White, die op 17 juni is overleden aan de gevolgen van een hartinfarct – hij werd 98 – was een markante, altijd goed gemutste man. Dat was hij al in zijn soldatentijd, wat hem de bijnaam Herbie opleverde, naar een Canadese cartoonsoldaat. Hoewel hij ook verschrikkelijke dingen moet hebben meegemaakt had hij daar niets aan over gehouden en vertelde ook enkel opbeurende zaken. Toen een journalist hem eens naar verschrikkingen vroeg, zei hij beslist: ,,Daar ga ik het niet over hebben.’’

Hij genoot oprecht van alle bezoekjes aan Friesland. Toen het in 2020 wegens corona niet doorging sprak hij een filmpje in: ,,Ik ben daar bij jullie, geloof het of niet.’’

Ook in dat filmpje haalde hij herinneringen op. Zoals aan een man die hem vroeg of hij zich een stad herinnerde die Franeker heet. Natuurlijk, zei White. De man woonde als tienjarige vlakbij een brug die gerepareerd moest worden voor de Canadezen door konden naar Franeker. White: ,,Hij heeft daar toen met mij gepraat, en ik gaf hem chocola, hij wist het nog. Dat zo’n tien jaar oude jongen mij zeventig jaar later nog herkende! Dat is iets om te koesteren.’’

Op zijn zestiende in het leger

Don White werd op 9 augustus 1924 geboren. Op zijn zestiende, in het jaar dat in Europa de Tweede Wereldoorlog was uitgebroken, ging hij bij het leger. Op zijn achttiende ging hij met de Royal Canadian Dragoons naar het front. In zijn geval was dat front in Italië, waar hij in de herfst van 1944 aankwam, en later in Nederland, vooral in het Noorden.

Don White, circa 1944

Hij schreef meer dan honderd brieven aan zijn ouders. Zo meldt hij kort na de bevrijding van Leeuwarden: ,,Zoiets heb je van je leven nog nooit gezien. Als de Duitsers eenmaal verdreven zijn en je komt de stad binnen komen de mensen naar buiten en hijsen hun vlaggen. Ze staan zo dicht om de wagens dat je bijna niet vooruit komt. Je auto is gewoon een groot boeket van de bloemen die je krijgt. De meisjes zoenen je en de mannen schudden je hand zo hard dat die er bijna afvalt. Sommigen zijn zo gelukkig dat ze huilen.’’

‘Ik ben een van de gelukkigen’

In januari 1946 keerde hij terug naar Canada, waar hij met zijn vrouw Christine drie kinderen zou krijgen, zes kleinkinderen en elf achterkleinkinderen. ,,Ik ben een van de gelukkigen’’, zou hij bij een van de vele herdenkingen zeggen. ,,Ik vertegenwoordig ook de mensen die hier niet meer kunnen zien.’’

In 2018 was hij voor het laatst in Friesland. Hij woonde in Leeuwarden Bevrijdingsdag bij, met minister-president Mark Rutte. Rutte had White eerder in Canada ontmoet en zou een jaar later in de Keukenhof een speciaal gekweekte Don White-tulp dopen.

In het filmpje uit 2020 spreekt Don White de hoop uit dat hij na corona toch nog naar Nederland zal komen. ,,Het voelt altijd als thuiskomen, omdat ik daar zoveel heerlijke, prachtige vrienden heb’’, zei hij. ,,God bless you all.’’

Bron: Leeuwarder Courant. Geplaatst 26-6-2023. Foto: LC/Asing Walthaus