Afweerpatronen om de pijn van verlies te dragen.

Ze stormt druk en zenuwachtig het kantoor binnen. Als ik haar vraag hoe gaat roept ze: “Goed!” En vervolgens een grote zucht. “Heb je last van de warmte?” vraag ik. “Nee” zegt ze, druk met haar armen zwaaiend. “Mijn tweelingzus is overleden.

De tweeling

Ik kijk haar aan. “Wat verschrikkelijk voor je, waarom ben je hier? Als je zoiets heftigs meemaakt, kun je ook gewoon even thuisblijven.” Maar dat hoefde niet en voorzichtig kwamen we in gesprek over de relatie tussen haar en haar zus. In hun jeugd hadden ze best veel kattenkwaad uitgehaald. Ze leken precies op elkaar en deden zich regelmatig als de ander voor. Op school en ook daarbuiten waren ze geducht; zij tegen de wereld. Ze vormden een eenheid.

Het onveilige gezin

Daarin vonden ze ook troost, want het gezin waarin ze opgroeiden was niet warm of veilig. Weinig geld, veel boosheid, drank en soms geweld verziekten het gezinsleven. Het was geen fijne plek om op te groeien, maar door zich af te sluiten kon ze ermee omgaan. Ze had zich voorgenomen om het nooit zo te doen als haar ouders. Waarschijnlijk had haar zus dit zich ook voorgenomen, maar ze was niet zo sterk of gelukkig in de liefde. De zucht naar drank kon ze niet weerstaan en haar kinderen troffen hetzelfde lot als hen was overkomen. Lang heeft ze geprobeerd het contact in stand te houden, maar ze keurde het gedrag van haar zus erg af en ook haar man kon er niet mee omgaan.

Natuurlijk hebben ze geprobeerd te helpen, maar dat verslechterde het contact alleen maar. Later ging haar zus 100 km bij hen vandaan wonen. In het begin was dat een opluchting; ze werd in het dorp niet meer aangekeken voor haar regelmatig beschonken zus. Uiteindelijk is het contact verwaterd. Tot vorige week..

Nare berichten

De dochter van haar zus belde om te vertellen dat haar moeder was overleden. Zij had al een hele tijd geleden de diagnose kanker gekregen, maar hield het voor zichzelf. Haar dochter hoorde het pas toen er niets meer aan te doen was. Binnen een periode van een maand was ze overleden.

Haar verhaal maakte indruk op me en ik vroeg haar hoe ze met het verlies kon omgaan. Daar was de openheid voorbij. Ik zag het gebeuren. Haar oude manier om met nare dingen om te gaan werkte nog. Ze zei dat ze het wegstopte en hard doorging met leven; haar werk oppakken, veel met haar kinderen en kleinkinderen optrekken, regelmatig oppassen en de vrije tijd vullen met clubjes. Het leven gaat door, niet waar? Als rouwcoach leek me het een gemiste kans, maar als het werkt voor haar?

Omgaan met pijn en verdriet

Afweerpatronen leveren mensen veel op. Zij helpen je te overleven, omdat ze je weghouden van de pijn van het verlies. Oude afweerpatronen kunnen daardoor zeer hardnekkig zijn. Veel mensen komen op pas op een later moment in hun leven tot de ontdekking dat de tot dan toe gehanteerde coping strategie niet meer functioneel is. Het verlies van een dierbare of ‘gestapeld’ verlies kan iemand laten inzien dat het coping mechanisme tegen hem/haar is gaan werken.

Ik hoop van harte dat ze het redt en dat er iemand is die haar kan opvangen als afweren van de pijn niet meer helpt.

Tekst: Gerda Hagenauw. Geplaatst 30-8-2021