Monumentjes vol liefde en verdriet

Vereniging Verkeersslachtoffers wil regels voor monumentjes in de berm.

Een bos bloemen, een boom vol brieven of een verregende knuffel… In de bermen langs wegen in ons land staan talloze grote en kleine monumenten voor verkeersslachtoffers. Ook in Friesland langs de N361, waar Jelly en Tjeerd van der Meer al 22 jaar de drie kruizen bezoeken ter nagedachtenis aan hun verongelukte dochters en ongeboren kleinkind.

‘Ik kom hier graag. Even mijn gedachten op nul zetten en terugdenken aan de fijne tijd die we met elkaar hadden. Onze dochters Claudia en Nathalie waren alles voor ons. We waren hecht met elkaar. Maar als het dan ineens door een onbezonnen kamikazeactie van een automobilist over is… Ja, dan staat je leven gewoon stil en speel je ongewild de hoofdrol in een heel slechte film.”

Tjeerd van der Meer kijkt samen met zijn vrouw Jelly indringend naar de foto’s van zijn dochters bij het bermmonument langs de N361, waar het fatale ongeluk plaatsvond. Op hun geboortedagen, met Pasen en met Kerstmis komen ze hier altijd om toch weer even samen te zijn. „We hadden twee prachtige dochters en Claudia was zelfs zeven maanden zwanger toen het noodlot toesloeg. Nu is er niets meer…”

Het is 5 januari 2001 als Claudia (27) en Nathalie (22), zoals zo vaak op vrijdagmiddag, naar Dokkum gaan om boodschappen te doen. ’s Middags heeft de thuiswonende jongste dochter nog met haar vader geluncht, om daarna nog even te gaan paardrijden. Aansluitend gaan de zusjes samen op stap en rijden na een gezellig middagje tegen zes uur weer in de Suzuki Alto naar huis. Het is druk als ze op die druilige en mistige middag op de N361 bij Rinsumageast rijden. Dan slaat ineens het noodlot onverbiddelijk toe. Een bellende en beschonken 37-jarige tegenligger denkt nog even een auto in te kunnen halen en rijdt frontaal op de zusjes in. Hun Suzuki belandt in een sloot en Claudia en Nathalie komen om het leven.

„Nathalie zou om zes uur thuis komen om te eten. Toen ze maar niet kwam en haar telefoon niet opnam, kreeg ik al zo’n onbestemd gevoel. Ook de vriend van Claudia kon geen contact krijgen. Ik ben wat rond gaan rijden en Jelly is op de fiets gestapt om te zoeken. En toen stond er even na achten ineens een politiebusje voor de deur. Het is een onbeschrijfelijke gewaarwording ineens je beide dochters en ongeboren kleinkind te verliezen. Je weet dan echt niet waar je het zoeken moet.”

Nog diezelfde dag zetten de partners van beide jonge vrouwen drie houten kruizen op de plek des onheils. „Daarna was dat een ontmoetingsplaats voor iedereen die z’n verdriet wilde delen. Inmiddels staat het er na 22 jaar nog altijd”, vertelt Van der Meer. „De kruizen zijn intussen van hardhout, en verder zorgen we dat het er altijd keurig uitziet. Jelly en ik halen het onkruid op tijd weg. Het monument wordt gedoogd door de gemeente, die als geen ander begrijpt dat het uit emotie is ontstaan. Hier geen ambtelijke toestanden, al snap ik wel dat het goed is als er landelijk een meldingsregister komt.”

Ook Brigitte van Steen onderhoudt al jaren een monumentje. Haar moeder Leny Marijnissen werd op 8 december 2016 tussen Bavel en Ulvenhout op de fiets geschept door een automobilist. „Toen het monumentje er een paar weken stond kwam burgemeester Paul Depla bij ons langs en zei dat als Staatsbosbeheer of wie dan ook het monumentje weg zou halen, hij er persoonlijk voor zou zorgen dat het er terug zou komen. Mooi gebaar was dat. Beter dan een anoniem briefje dat we er ooit aantroffen, met de tekst: ‘Tijd dat het weggehaald wordt en ga door met je leven’. Ja, dat kwam even hard aan.”

De Vereniging Verkeersslachtoffers (VVS) wil dat er heldere landelijke regels komen voor bermmonumentjes. Nu kunnen gemeenten en wegbeheerders op eigen initiatief de gedenkplekken voor verkeersslachtoffers verbieden, onder het mom dat de verkeersveiligheid er door in gevaar wordt gebracht. „Terwijl op hetzelfde stuk asfalt wel een groot reclamebord mag staan. Dat geeft aan dat er met twee maten gemeten wordt”, zegt VVS-voorzitter Nelly Vollebregt.

Veilig Verkeer Nederland vindt regelgeving onnodig. „Als een monument geen verkeersonveilige situaties oplevert, moet er te allen tijde plaats voor zijn. Dat moet je niet bij wet regelen. Zo’n monument draagt juist bij aan een veiliger klimaat, want je realiseert je als passant juist dat je daar moet uitkijken”, meent woordvoerder Rob Stomphorst. „Het plan van de Vereniging Verkeersslachtoffers om een meldingsplicht voor een monument in te stellen is prima, maar laat ambtenaren er zich verder alsjeblieft niet mee bemoeien. Geef mensen de ruimte om hun verdriet te uiten. Een termijn van vijf jaar voor zo’n monument – zoals veel gemeenten hanteren – is prima. Maar als er daarna nog behoefte aan is en het wordt netjes onderhouden, dan moet het gewoon worden verlengd.”

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat laat weten dat in 2004 bepaald is dat gedenktekens onder voorwaarden en met toestemming van de wegbeheerder mogen worden geplaatst.

Tjeerd van der Meer heeft de dood van zijn dochters inmiddels een plek kunnen geven. „Met vallen en opstaan, dat wel. Maar de pijn voelen we nog altijd. Zeker als je ziet dat de vrienden van Nathalie en Claudia kinderen krijgen. Prachtig natuurlijk, maar we realiseren ons dan ook dat wij nooit opa en oma zullen worden.”

Bron: DvhN. Geplaatst 12-12-2023. Foto Anne van der Woude