Cor de Boer (1930-2022) | Gedreven topvrouw van Super de Boer uit Hoogeveen had een fijne neus voor zaken

Ze was een van de eerste topvrouwen van Nederland. Was mede-oprichtster van een van de eerste supermarkten van Nederland en bestierde drogisterijketen Trekpleister. Mevrouw Cornelia de Boer, zakenvrouw en weldoenster.

Vraagt u zich wel eens af waarom supermarkten vaatdoekjes verkopen? En afwaskwasten? Of vuilniszakken?

Dat is mede te danken aan mevrouw Cornelia (Cor) de Boer-Otten uit Hoogeveen, een van de eerste topvrouwen binnen het Nederlandse bedrijfsleven. Samen met haar man Wim de Boer zette ze in 1962 een supermarkt op aan de Hoofdstraat 211 in Hoogeveen. Ze waren trendsetters. De Boer Supermarkt, een van de eerste van het land, zou later uitmonden in een keten met een naam die klonk als een rollende blokkendoos: Super de Boer.

Je best doen zat haar in het bloed

Ze had Wim in 1948 ontmoet bij een voetbalwedstrijd in Hoogeveen. Ze hield helemaal niet van voetballen, maar die jongen van De Boer vond ze wél leuk. En hij haar. Al moest hij wel even zijn best doen om haar hart te veroveren. En je best doen, dat was een belangrijke waarde. Ze was in 1930 in Hoogeveen geboren als oudste dochter van een aannemer. Je best doen zat haar als ondernemersdochter in het bloed.

Een verhaal over Cor de Boer is dan ook tegelijkertijd een verhaal over Willem (Wim) de Boer, telg uit een succesvolle gruttersfamilie. Wims vader Evert en zijn oom Jan dreven al voor de oorlog kruidenierszaken: Evert in Hoogeveen, Jan in Coevorden. Zijn neven Jan, Thije en Gerrit werkten daar ook.

Wim werkte na de dood van zijn vader Evert, die in 1944 overleed, in de winkel in Hoogeveen. Hij wilde eigenlijk liever studeren, maar was geïnteresseerd in nieuwe ontwikkelingen. Hij reisde met Cor naar Canada, waar de handel in kruidenierswaren nieuw elan had gekregen: zelfbediening. Dat was het helemaal. Niet meer langs de toonbank naar de juffrouw die alles voor je afwoog, maar als klant zelf je producten pakken. Het was gewaagd, het was modern, het was fascinerend.

Alles onder één dak, wat een gemak

In 1952 opende het echtpaar aan de Hoofdstraat 85 een zelfbedieningszaak naar Canadees model. Daar verkochten ze alleen nog verpakte kruidenierswaren, die de klanten zelf uit de schappen konden pakken. Veel leveranciers moesten wennen aan dat ‘nieuwerwetse gedoe’: zij bleven hun waar gewoon per kilo leveren.

Oudste zoon Evert de Boer, geboren in 1956, weet nog hoe zijn moeder regelmatig in het magazijn macaroni in zakken schepte. Macaronizakken die ze tot op het einde van haar leven zou bewaren, want ze was nou eenmaal het ‘zuinigheid-met-vlijt’- type.

In 1962 opende het ondernemende echtpaar een eind verderop in de straat, op nummer 211, de eerste supermarkt. Daar had de klant nog meer keuze, ook uit verse levensmiddelen als vlees, brood en vis – alles onder één dak: wat een gemak.

Dat stuitte wel op enige weerstand bij andere neringdoenden. Slagers en visboeren waren niet blij. De bakker die aan de supermarkt leverde, was niet meer welkom bij de andere bakkers van Hoogeveen.

Verstoppertje tussen de dozen

Cor en Wim, inmiddels ouders van Evert en Charles, waren een sterk duo. Hij de briljante financiële planner, de man achter de schermen die het initiatief nam in zakelijke transacties. Zij de winkelvrouw met het fingerspitzengefühl voor trends. Cor was iedere dag in de zaak, aan de kassa, achter de vleeswaren, in de kelder, producten van prijsstickers voorziend. Het was een mooie tijd, herinnert Evert zich. ,,Mijn broer en ik speelden verstoppertje tussen de dozen in het magazijn. We verdienden ons zakgeld met flesjes sorteren. En onder de winkel was een bakkerij, nou, wij wisten ’s avonds de weg naar de chocolaatjes wel.’’

Een fijne jeugd, zegt hij. ,,Maar de gesprekken aan tafel gingen wel vaak over hoeveel er verkocht was, over prestaties en resultaten. Dus de vraag was niet of het leuk was geweest op school, maar wat het cijfer was.’’

Kopjes bij de koffie

Niets ontging Cor de Boer. Ze was niet alleen winkelierster, maar ook huisvrouw. Ze snapte waar hun behoefte lag. Dus zette ze wat kopjes bij de pakken koffie. Legde vaatdoekjes naast het afwasmiddel. Het verkocht goed. Het bedrijf groeide en groeide. De winkels in Hoogeveen en Coevorden werden samengevoegd. En er kwamen steeds meer winkels bij. Ze werden de best verkopende supers van Noord-Oost Nederland.

Ze stortte zich op de inkoop en werd als directeur non-food een van de eerste topvrouwen van het land. ,,Ik had een stoere moeder’’, zegt zoon Evert. ,,Zo een die naar Amsterdam reisde in een tijd dat de jongens uit mijn klas niet verder kwamen dan Meppel.’’

De supermarktwereld was een mannenbastion, toen. Haar beslissingsbevoegdheid werd nogal eens in twijfel getrokken. Evert: ,,Kwam er zo’n man in de winkel vragen naar de baas. Daar spreekt u mee, zei mijn moeder dan. Wilde hij dat dan niet geloven, dan werd hij de winkel uitgestuurd en mocht er pas weer in als hij met hangende pootjes zijn excuses had aangeboden. Zo’n man op zijn plaats zetten, dat gaf haar echt genoegdoening.’’

Mitra: Minder Trammelant

In 1974 werd De Boer Winkelbedrijven uitgebreid met een slijterijketen, want supermarkten mochten dan van alles in de schappen zetten: sterke drank was daar niet bij. In Coevorden werd een eerste slijterij ingericht naast de bestaande supermarkt, zodat er alleen nog maar een muur uitgebroken hoefde te worden als de supers wél drank in hun assortiment konden opnemen – wat nooit gebeurde. Er moest een naam komen. ,,Ik weet het’’, zei Cor de Boer. ,,Mitra. Van Minder Trammelant.’’

Ze stelde hoge eisen aan zichzelf en verwachtte dat ook van anderen. Op vrijdagen ging ze op winkelbezoek. Kijken of alles in orde was. Eerst even naar de wc, want als de wc schoon was, was de rest ook schoon, dan kijken of de juiste aanbiedingen bij de kassa lagen. Na haar bezoek belden de winkelmanagers elkaar: let op, mevrouw de Boer is in de buurt!

‘Nee’ was geen optie. Als ze dacht dat iets een succes zou worden, brachten geen tien paarden haar van haar plan af.

In de jaren 70 zag ze dat de shampoos en de zeepjes de winkeldeur uitvlogen. Ze stelde de directie voor een drogisterijketen te beginnen.

Een wat? Daar voelde de directie niks voor. Dus lichtte Cor de Boer de inkoper van de concurrent in. Waarop de concurrent ging bellen met de directie. Of dat waar was? Zo’n keten? Waarop de directie alsnog snel toestemde en een nieuwe winkelketen was geboren. Een prijs werd uitgeloofd voor het personeelslid dat de mooiste naam kon bedenken. Werkneemster Dineke Dekker streek met de eer: het werd Trekpleister. Nee, wat mevrouw De Boer in haar kop had, had zij bepaald niet ergens anders.

C&W De Boer: om de wereld mooier te maken

In 1987 was het welletjes. Het inmiddels beursgenoteerde bedrijf bezat meer dan 100 supermarkten, 60 Mitra’s en 79 Trekpleisters. Wim en Cor de Boer verkochten, net als de andere familieleden, hun aandelen aan de Amrobank en richtten met een deel van hun vermogen een stichting op om de wereld een beetje mooier te maken.

De Stichting C&W de Boer heeft dan ook veel goeds verricht. Ze realiseerde als dank aan hun plaatsgenoten een hospice in Hoogeveen en stimuleerde de bouw van hospices in Assen, Emmen en Meppel. Sponsorde de Sloepentocht en de Poespasralley voor Van Boeijenoord. Richtte het De Boer-huis op bij het Protoneninstituut van het UMCG, waar jonge kankerpatiënten en hun familie kunnen verblijven. Was een graag geziene gast bij het door Hotels van Oranje georganiseerde quality of life- gala, waar veel geld werd opgehaald voor de bestrijding van kanker bij kinderen. Op initiatief van Cor de Boer ging in 2014 de opbrengst van 2,1 miljoen euro volledig naar het Beatrix Kinderziekenhuis in Groningen.

Professoren waren geen verkopers

Het UMCG moest in de spotlights, vond Cor de Boer. Want professoren waren geen verkopers van zichzelf en er was zoveel geweldig onderzoek dat aandacht verdiende. ,,Ze was een zeer bevlogen sociale denker’’, zegt Hans de Willigen, voorzitter van de stichting, tevens haar financieel adviseur. ,,Iemand die het beste voor de wereld wilde en dan vooral voor de mensen die aan de verkeerde kant van het geluk waren geboren. Ze was scherp en tot op haar sterfbed zakelijk actief. Op het eind van haar leven kocht ze aandelen in Tesla, daar werd ze inderdaad financieel niet minder van.’’

Hij prijst de dag dat hij haar één keer te slim af is geweest: toen hij haar naar een onbekend huis in een onbekende wijk in Hoogeveen reed, waar de burgemeester klaar stond met een speech die ermee eindigde dat het Hare Majesteit had behaagd. Het was de enige keer dat ze moest zoeken naar woorden.

Gijzelgevoelig

Cor de Boer woonde haar hele leven lang boven de supermarkt aan de Hoofdstraat in Hoogeveen. Voor haar geen grote villa’s, er was een zomerhuis in Wanneperveen, meer luxe hoefde niet. Bovendien: al dat geld maakte kwetsbaar. ,,Ze was bevriend met Gerrit Jan Heijn’’, zegt De Willigen. ,,Dat hij werd ontvoerd en vermoord hakte er enorm in. Ze wist dat ook zij en Wim gijzelgevoelig waren, daar maakte ze zich wel zorgen over.’’

Tot op hoge leeftijd was Cor de Boer zakelijk actief. Foto: Eigen foto

In 2002 stierf Wim de Boer, haar maatje, aan PLN, een erfelijke ziekte die de hartspier aantast. Het was een zwarte bladzijde in haar leven die zich moeilijk om liet slaan. Toch zette ze door. Ze was vastbesloten 105 te worden. Ging elke vrijdag, zoals altijd, om 11 uur naar de kapper. Maakte hazenpeper voor haar vrienden en familie. Genoot van een goed glas Bordeaux. ‘Nu drinken we de goede wijn’ zei ze tegen De Willigen. ‘En als we aan de slechte wijn niet toekomen, hebben we niks gemist.’

‘U ben de enige die me een poot heeft uitgedraaid’

Haar geest liet zich zomaar niet breken, haar wil zéker niet, en haar humor hield haar op de been. Na een heupoperatie zei ze tegen de chirurg: ‘U bent de enige die me een poot heeft uitgedraaid’. Maar haar lichaam werd ouder en zwakker, haar ooit zo tomeloze energie raakte op.

Op 30 juni overleed Cornelia de Boer. En werd het donker in haar huis boven de winkel in Hoogeveen. Het was mooi geweest, zei ze, het feestje was afgelopen. Maar als het wat langer had mogen duren, had ze nog graag even een opticienketen op willen zetten.