Bij de notaris: De erfenis naar de ex?

Meneer Hendriks zat met lichtelijk paniek in zijn ogen tegenover de notaris. Hij roerde in zijn koffie en na zijn eerste slokje startte hij zijn verhaal over zijn dochter Irene: ‘Irene gaat binnenkort trouwen.’ De notaris had wel in de gaten dat een ‘gefeliciteerd’ op dit moment misschien niet de juiste reactie was. Meneer Hendriks vervolgde zijn verhaal en legde uit dat zijn vrouw en hij niet veel vertrouwen hadden in de partnerkeuze van hun dochter. ‘We worden wat ouder en zoals u weet zijn we niet onbemiddeld, we hebben niet al die jaren gewerkt om onze erfenis te zien vertrekken bij een echtscheiding’. De notaris knikte en voelde aan waar het verhaal naar toe zou gaan.

Veel mensen vinden het geen leuk idee dat bij een echtscheiding van hun kinderen hun ex-schoonkinderen er met de erfenis vandoor gaan. Als een kind in gemeenschap van goederen gehuwd is, moet bij een echtscheiding die gemeenschap verdeeld worden en krijgt ieder van de echtgenoten de helft van die gemeenschap. Als in die gemeenschap een erfenis zit, of een vordering op een langstlevende ouder, kan dit vervelende consequenties hebben bij bijvoorbeeld de verkoop van de woning door de langstlevende. De ex-echtgenoot moet dan meetekenen bij de overdracht van deze woning en dit is vaak een zeer pijnlijke situatie.

Dit kan voorkomen worden door in een testament een zogenaamde uitsluitingsclausule op te nemen.  Een voorbeeld van zo’n clausule is:

               Ik bepaal dat al hetgeen uit mijn nalatenschap wordt verkregen en hetgeen door zaaksvervanging daarvoor in de plaats komt alsmede de vruchten daarvan niet vallen in een gemeenschap van goederen of een gemeenschap van geregistreerd partnerschap en niet in aanmerking mogen worden genomen bij een verrekenbeding.

Hierbij is aangegeven dat de vruchten, dat zijn opbrengsten van de goederen zoals ontvangen rente en dividend, ook onder de uitsluitingsclausule vallen. Voor de zaaksvervanging geldt dat alles wat voor de ontvangen erfenis (bijvoorbeeld geld) in de plaats komt, ook onder de uitsluitingsclausule valt. Ik gaf meneer Hendriks een voorbeeld: Stel er komt een bedrag van € 10.000,00 uit de erfenis en hiervoor wordt door Irene een beleggingsportefeuille gekocht. De beleggingsportefeuille valt dan ook buiten de gemeenschap van goederen waarin het kind (verkrijger) is gehuwd of mocht huwen.

De uitsluitingsclausule is de enige manier om de “aanzuigende kracht” van een gemeenschap van goederen buiten werking te stellen. Helaas eindigt 1 op de 3 huwelijken in een echtscheiding, dus het is de moeite waard om hierover na te denken. Deze clausule kan niet alleen voor je eigen erfenis geregeld worden maar ook voor schenkingen die aan kinderen gedaan mochten worden.

Meneer Hendriks keek al een stuk meer opgelucht en was blij dat zijn zorgen konden worden weggenomen.  De notaris maakte een nieuwe afspraak en gaf hem ten afscheid een hand:”Als het goed gaat in een huwelijk, genieten ze er altijd samen van, maar als het mis gaat, bent u blij dat u het voor uw eigen kind goed geregeld heeft”.